فرآیند و کارکرد گیاهی

دست‌ورزی کشت‌های سلولی با الیسیتورها یکی از روش‌های مهم جهت القای متابولیت‌های ارزشمند در بیوتکنولوژی گیاهی است. بدین منظور در این مطالعه اثر امواج فراصوت و تنش شوری بر رشد، تولید متابولیت‌های اولیه و ثانوی در کشت سلولی ریزجلبک Dunaliella salina مورد بررسی قرار گرفت. کشت‌های سلولی تحت اثر تیمارهای شوری با غلظت‌های 2 مولار و3 مولار کلرید سدیم و امواج فراصوت (40 کیلو هرتز) به مدت زمان 5/2، 5 و10 دقیقه و در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار قرار گرفت. شاخص‌های مورد اندازه‌گیری عبارت بودند از: رشد سلولی، محتوای پروتئین‌کل، رنگیزه‌های فتوسنتزی (کلروفیل a وb، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها)، پتانسیل‌آنتی‌اکسیدانی، میزان پراکسیداسیون لیپیدهای‌غشایی، مقدار ترکیبات فنلی، فلاونوئیدها، آنتوسیانین‌ها، قندهای محلول، بتاکاروتن و گلیسرول. نتایج نشان داد که با افزایش مدت زمان تابش امواج فراصوت و غلظت شوری تعداد سلول‌ها، مقدار رنگیزه‌های فتوسنتزی کاهش یافت. در مقابل پروتئین‌کل، پتانسیل آنتی‌اکسیدانی، میزان پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی، مقدار ترکیبات فنلی، فلاونوئیدها، آنتوسیانین‌ها، بتاکاروتن و گلیسرول افزایش یافت. بیشترین میزان بتاکاروتن و گلیسرول در شوری 3 مولار و10 دقیقه تابش امواج فراصوت به‌ترتیب 8/14 و 08/16 میلی گرم در لیتر اندازه گیری شد. به‌نظر می‌رسد امواج فراصوت با تقویت اثر شوری پاسخ‌های دفاعی و متابولیت‌های ثانوی را القا نمود و باعث افزایش مقدار بتاکاروتن و گلیسرول در سلول ها گردید.