فرآیند و کارکرد گیاهی

سالیسیلیک اسید نقش مهمی در پاسخ گیاهان به شرایط نا­مطلوب محیطی ایفا می­نماید. در پژوهش حاضر تأثیر تیمار سالیسیلیک اسید در سه غلظت صفر (شاهد)، 1/0 و 1 میلی­مولار به­صورت محلول­پاشی برگی و میوه دو رقم انگور "شاهانی" و "فخری" در دو مرحله غوره و رسیدگی میوه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به­صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج مقایسه دو مرحله رشدی نشان داد (بجز میزان کلروفیل b پوست حبه­های هر دو رقم در مرحله رسیدگی میوه) تیمار سالیسیلیک اسید در غلظت 1/0 میلی­مولار باعث افزایش معنی­دار میزان وزن تر حبه­ها، کلروفیل a و b برگ و پوست حبه­های ارقام "شاهانی" و "فخری" در هر دو مرحله غوره و رسیدگی میوه نسبت به شاهد شد. نتایج نشان داد در مرحله غوره تیمار سالیسیلیک اسید در غلظت­های 1 و 1/0
میلی­مولار به­ترتیب در برگ و پوست حبه­های ارقام "شاهانی" و "فخری"، باعث افزایش مؤثر میزان قند محلول و نا­محلول نسبت به شاهد شد. بالاترین میزان قند محلول در مرحله رسیدگی میوه در بافت پوست حبه­های هر دو رقم تیمار­شده با غلظت 1/0 میلی­مولار سالیسیلیک اسید بود که مقادیر آنها در ارقام "شاهانی" و "فخری" به­ترتیب برابر 162/2 و 0/2 میلی­گرم بر گرم وزن خشک بود. همچنین نتایج مقایسه دو مرحله رشدی نشان داد که در مرحله غوره میزان پرولین اکثر بافت­های مورد بررسی هر دو ارقام "فخری" و "شاهانی" تحت تیمار سالیسیلیک اسید در غلظت 1 میلی­مولار افزایش یافته بود. اما در مرحله رسیدگی میوه، تیمار سالیسیلیک اسید در غلظت 1/0 میلی­مولار باعث افزایش معنی­دار میزان پرولین بافت­های گوشت و برگ هر دو رقم نسبت به شاهد گردید و در بافت­های دانه و پوست حبه­های هر دو رقم باعث کاهش میزان پرولین نسبت به شاهد شد. بالاترین میزان پرولین در مرحله رسیدگی میوه در بافت پوست حبه­های رقم­های "شاهانی" و "فخری" تیمار­شده با غلظت 1 میلی­مولار مشاهده­شده که مقادیر آنها به­ترتیب برابر 03/1 و 95/0 میکرو­مول بر گرم بود. همچنین تیمار سالیسیلیک اسید در غلظت 1/0 میلی­مولار باعث افزایش معنی­دار میزان عناصر آهن با مقدار 89/12 میلی­گرم بر لیتر و کلسیم با مقدار 38/0 میلی­گرم بر لیتر برگ رقم "فخری" گردید. اما در برگ رقم "شاهانی" اثر کاهش این تیمار مشاهده شد. میزان عناصر منیزیم و سدیم برگ هر دو رقم نیز تحت تیمار سالیسیلیک اسید کاهش داشت. نتایج در کل نشان داد در اکثر بافت­ها تیمار سالیسیلیک اسید به­ویژه غلظت 1/0 میلی­مولار می­تواند منشأ تحریک سنتز برخی رنگیزه­های فتوسنتزی، کربوهیدرات­ها، پرولین و همچنین برخی عناصر از جمله آهن، کلسیم، پتاسیم و روی باشد.