تنش خشکی و اشعه UV به عنوان عوامل محیطی تنشزا اثرات زیانباری بر فرایندهای فیزیولوژیکی و رشد گونههای گیاهی دارند. گیاهان از طریق وابستگی به سازوکارهای خاص فیزیولوژیکی با این عوامل تنشزا که موجب تولید گونههای کنشگر اکسیژن در یاختههای گیاهی میشوند، مقابله میکنند. لذا به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی وUV-C بر سیستم دفاع آنتیاکسیدانی آنزیمی و غیر آنزیمی در ارقام مختلف گیاه گندم (.Triticum aestivum L)، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه دانشگاه پیام نور مرکز ارومیه در سال 1394 اجرا گردید. عامل اول شامل تنش خشکی در دو سطح (شاهد و تنش خشکی با اعمال 25 درصد ظرفیت زراعی)، عامل دوم شامل اشعه UV در دو سطح (شاهد و اشعه UV-C) و عامل سوم سه رقم گندم ("زارع"، "پیشگام" و "میهن") بود. در این تحقیق صفات موروفولوژیک، رنگیزههای فتوسنتزی و آنزیمهای موثر بر سیستم دفاعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در شرایط تنش خشکی و اشعه UV محتوای فلاونوئیدها در رقم "میهن" افزایش و در رقم "پیشگام" کاهش معنیداری یافت در حالی که در همین شرایط (تنش خشکی و اشعه UV) محتوای آنتوسیانینها افزایش معنیداری نشان داد. تیمار خشکی و اشعه UV سبب ایجاد تنش اکسیداتیو در ارقام مختلف گیاه گندم شد. علاوه بر این تنش خشکی ترکیبات فنلی را افزایش داد و موجب افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان نظیر کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز شد. محتوای کربوهیدراتهای محلول نیز تحت شرایط تنش خشکی افزایش معنیداری یافت. تنش خشکی در مقایسه با آبیاری مطلوب، طول ساقه، طول ریشه، کاروتنوئید و کلروفیل کل را به ترتیب حدود 16، 20، 25 و 20 درصد کاهش داد. در شرایط تنش خشکی، کاربرد اشعه UV محتوای پرولین را در کلیه ارقام حدود 31 درصد افزایش داد در حالی که این افزایش در شرایط بدون تنش خشکی 22 درصد بوده است. افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی در هر سه واریته مشاهده شد، همچنین محتوای مالوندیآلدئید و پرولین در هر سه رقم مورد مطالعه افزایش یافت. اشعه UV باعث کاهش معنیدار محتوای کلروفیل a، b و کلروفیل کل شد. همچنین تیمار با اشعهی UV-C باعث کاهش وزن خشک ریشه و ساقه و طول ریشه و ساقه در هر سه رقم شد. کاربرد توام تنش خشکی و اشعه UV باعث تشدید خسارات وارده به گیاه شد. همچنین رقم "زارع" با توجه به افزایش میزان فلاونوئیدها و آنتوسیانین نسبت به ارقام "میهن" و "پیشگام" رقم متحمل به تنش خشکی شناخته شد.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |