فرآیند و کارکرد گیاهی

آنغوزه با نام علمی ferula assa_ foetida L. متعلق به تیره چتریان می­باشد. گیاه دارویی آنغوزه مخزن غنی از متابولیت­های ثانویه و مواد موثره اولیه بسیاری از داروها می­باشد. مواد مذکور اگر چه اساسا با هدایت فرآیندهای ژنتیکی ساخته می­شوند ولی ساخت آنها بطور بارزی تحت تاثیر عوامل محیطی قرار می­گیرد. در این پژوهش رابطه بین ارتفاع از سطح دریا و برخی خصوصییات فیزیکو شیمیایی خاک به عنوان فاکتورهای مهم و اثرگدار بر مقادیر کمی و کیفی اسانس و همچنین مقدار صمغ گونه Ferula assa foetida در رویشگاه­های طبیعی استان­های فارس، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا سه رویشگاه طبیعی این گونه به ترتیب (سپیدان، بهبهان، تنگ سرخ) با ارتفاع­های مختلف از سطح دریا مشخص شد. بعد از تهیه نمونه از ریشه یا قاعده ساقه و تعیین مقدار وزن صمغ گیاه مذکور، استخراج اسانس به روش تقطیر با آب با دستگاه کلونجر انجام گردید. سپس برای تعیین ترکیب­های تشکیل دهنده اسانس از دستگاه GC و GC/MS استفاده گردید. تجزیه و تحلیل های بدست آمده با نرم افزار SAS نسخه 2/9 انجام شد. درصد اسانس  و صمغ هر سه رویشگاه با افزایش ارتفاع از سطح دریا، کاهش قابل ملاحظه ای را نشان داد که می توان آن را به عوامل محیطی از جمله  خاک، آب و هوا، رطوبت و همچنین ارتفاع نسبت داد .همچنین نتایج  نشان داد که رویشگاه بهبهان( خوزستان) با 68/3 درصد بیشترین مقدار اسانس را در مقایسه با  سایر رویشگاه­ها داشت. و ترکیب­های عمده در اسانس رویشگاه خوزستان دارای کیفیت بهتری بود.