فرآیند و کارکرد گیاهی

چکیده
به منظور مطالعه تأثیر کاربرد کودهای زیستی و روی بر عملکرد، روند تغییرات عملکرد کوانتومی، هدایت روزنه­ای و برخی صفات فیزیولوژیک تریتیکاله در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به ‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1393 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل قطع آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل به عنوان شاهد، محدودیت ملایم آبی یا قطع آبیاری در 50% مرحله سنبله­دهی (Heading stage)، محدودیت شدید آبی شدید یا قطع آبیاری در 50 درصد مرحله آبستنی (Booting stage))، کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد کود زیستی، کاربرد میکوریز، کاربرد توأم باکتری­های محرک رشد سودوموناس پوتیدا استرین 186 و ازتوباکتر کروکوکوم استرین 5، کاربرد توأم میکوریز و باکتری­های محرک رشد) و محلول پاشی با نانواکسید روی در چهار سطح (عدم مصرف، مصرف 3/0، 6/0 و 9/0 گرم در لیتر) بودند. نتایج نشان داد که در شرایط قطع آبیاری کارایی فتوشیمیایی فتوسیستمII  (F_v/F_m)، شاخص کلروفیل، هدایت روزنه­ای، محتوای نسبی آب و عملکرد دانه کاهش یافت. در حالی­ که هدایت الکتریکی و پروتئین دانه افزایش یافت. مقایسه میانگین­ها نشان داد بالاترین عملکرد، کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II، هدایت روزنه­ای، محتوای نسبی آب و شاخص کلروفیل در حالت کاربرد توأم باکتری­های محرک رشد و میکوریز، محلول پاشی 9/0 گرم در لیتر نانواکسید روی و آبیاری کامل به دست آمد. بیشترین پروتئین دانه در شرایط کاربرد توأم باکتری­های محرک رشد و میکوریز، محلول پاشی 9/0 گرم در لیتر نانواکسید روی و آبیاری تا 50% مرحله آبستنی به دست آمد. بیش­ترین عملکرد دانه (26/663 گرم در مترمربع) در آبیاری کامل، کاربرد توأم باکتری­های محرک رشد و میکوریزی و محلول پاشی 9/0 گرم در لیتر نانواکسید روی و کم­ترین آن (46/198 گرم در مترمربع) در آبیاری تا 50 درصد مرحله آبستنی، عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم محلول پاشی به دست آمد. اعمال محدودیت آبی در مراحل 50% سنبله­دهی و آبستنی، عملکرد دانه را به ترتیب 22 و 42 درصد کاهش داد و استفاده توأم کودهای زیستی و نانواکسید روی به ترتیب 52 و 53 درصد از این کاهش عملکرد را جبران کرد. به نظر می­رسد کاربرد کودهای زیستی و محلول پاشی با نانواکسید روی به دلیل بهبود برخی صفات فیزیولوژیک مانند کارایی فتوشیمیایی فتوسیستمII  ( )، شاخص کلروفیل، هدایت روزنه­ای و محتوای نسبی آب می­تواند برای سودمندی تولید تریتیکاله تحت شرایط قطع آبیاری توصیه شود.