فرآیند و کارکرد گیاهی

نقش سالیسیلیک­اسید و متیل­جاسمونات روی افزایش ویژگی­های
 آنتی­اکسیدانی میوه هلو(Prunus persica L.)

حمیده محمدی، زهرا پاک کیش و وحید رضا صفاری

گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

 (تاریخ دریافت: 26/11/93، تاریخ پذیرش نهایی: 16/02/1394)

چکیده:

میوه هلو دارای ارزش غذایی بالایی است که به صورت تازه­خوری و فرآوری شده مورد استفاده قرار می­گیرد. از این رو، در این تحقیق سعی شده­است، تاثیر سطوح مختلف متیل­جاسمونات (100 و 200 میلی­گرم در لیتر) و سالیسیلیک­اسید (1 و 2 میلی­مولار) و همچنین اثرات متقابل آنها بر برخی شاخص­های­ کیفی و بیوشیمیایی میوه هلو رقم آلبرتا در زمان برداشت مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین ترتیب، محلول­پاشی درختان، در دو مرحله نوک سبزی و نوک صورتی جوانه به صورت یک آزمایش اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار در شرایط باغ انجام گرفت. در زمان برداشت، خصوصیات کیفی و آنتی­اکسیدانی میوه­ها نظیر کل مواد جامد محلول، اسکوریبک­اسید، اسیدهای آلی، کارتنویید، میزان آنتوسیانین و میزان فنل میوه هلو مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد، ویژگی­های کیفی و آنتی­اکسیدانی میوه درختان تیمار شده در هر دو مرحله (نوک سبزی و نوک صورتی جوانه) نسبت به تیمار شاهد، افزایش یافت و در بین تیمارها، تیمار متیل­جاسمونات 200 میلی­گرم در لیتر و ترکیب توام با سالیسیلیک اسید1میلی­مولار بیشترین و در بین مراحل اعمال تیمار، محلول­پاشی در مرحله نوک سبزی جوانه، بیشترین تاثیر را در بهبود ویژگی­های کیفی و آنتی­اکسیدانی میوه­های هلوی البرتا داشت.

واژه­های کلیدی: سالیسیلیک­اسید، متیل جاسمونات، هلو

مقدمه:

میوه هلو حاوی طیف وسیعی از ترکیبات مختلف می­باشد و از این جهت تفاوت­های زیادی در ترکیب و ساختمان از خود نشان می­دهند. هر میوه از بافت زنده­ای تشکیل شده که به صورت متابولیکی فعال بوده و مرتبا در ترکیب آنها تغییر ایجاد می­شود. سرعت و دامنه تغییرات بستگی به ترکیبات شیمیایی آن دارد.رنگ گوشت و پوست از معیارهای ظاهری طبقه بندی ارقام هلو می­باشد. هلوهای مختلف به رنگ­های مختلف سفید تا زرد کمرنگ، صورتی، پرتقالی و قرمز هستند. رنگ هلو به دلیل ترکیبی از آلفا و بتاکاروتن و بتاکریپتوگزانتین می­باشد (Jackson and Looney, 1999). معروفترین ارقام تجاری هلو دارای رنگ گوشت و پوست سفید و زرد هستند. هلوهای با گوشت سفید دارای عطر و طعم خاص خود می­باشند (Robertson et al., 1990). رنگیزه کاروتنوئید می­تواند به عنوان محافظ در برابر اکسیداسیون و لهیدگی عمل کند. گزانتوفیل­ها، رنگیزه­های زرد رنگی هستند که از هیدرولیز کارتنوئیدها تولید می­شوند. لوتئین از بتا-کاروتن، زاگزانتین و ویولاگزانتین از بتاکاروتن حاصل می­شوند
(Demming-Adams and Adams, 2002). آنتوسیانین­ها، مشتقات گلوکوزیدی از آنتوسیانین­ها می­باشند و دارای رنگ آبی تا قرمز در واکوئل، سلولهای اپیدرم و یا گوشت میوه می باشند. آنتوسیانین­ها از فلاونوئیدها از طریق مسیر فنیل آلانین تولید می­شوند. حضور آنتوسیانین مستقل از رنگ پوست یا رنگ زرد و سفید گوشت میوه می­تواند،  منشا کمی و کیفی داشته باشد. صفات کمی به وسیله مواجهه با نور و رنگیزه­ها تاثیر می­گیرند، در حالی که صفات کیفی به اپیدرم و پوست میوه محدود می­شوند (Beckman and Sherman,2003). چندین ترکیب در عطر و طعم هلو دخیل هستند. مواد عطری فرار، مواد آلی، فنل و قندها شناخته شده­ترین مواد می­باشند. در میان مواد عطری فرار (الکل ها، آلدهیدها، استرها و...) از عوامل عمده ایجاد عطر در هلو عمدتا هگزانولها، لینالول (250 پی پی ام) و آلفا دی کالاکتون (130-25 پی پیام) در بین ارقام گوشت سفید و زرد یافت می­شوند (Robertson et al., 1990). اسید عمده در هلو اسید مالیک (بیش از 50درصد از کل اسیدها)، پس از آن اسیدسیتریک، اسیدکینیک و اسید سوکسینیک می­باشند. اسید کل به صورت اسید مالیک بیان میشود که محدوده آن از 9/0 تا 6/1 می­باشد. اسید آسکوربیک (ویتامین ث) موجود در میوه هلو عمدتا پایین است (کمتر از 10 میلی گرم در 100 گرم وزن تازه میوه) و در برخی ارقام مقدار آن بالاتر است (Liverani and Alessandro, 1999). محتوای قند عموما بر اساس ارزیابی مواد جامد محلول بوسیله انکسارسنجی انجام می­شود. این مقدار ممکن است تا 20درصد یا بیشتر هم برسد .(Liverani et al., 2003) اندازه­گیری میزان اسید بر اساس اسید قابل تیتراسیون بهترین روش برای تشخیص میوه­های کم اسید می­باشد. با اندازه گیری مواد جامد محلول هم می­توان میوه­های با اسید پایین را تشخیص داد ولی برخی از میوه­های با میزان اسید کم ممکن است قند پایین داشته باشند و بنابراین معیارخوبی برای ارزیابی میوه­های با اسید یایین (اسیدیته بالا یا پی اچ بالا) نمی­باشد (Liverani et al., 2003). فنول­ها ممکن است نقش مهمی در طعم میوه داشته باشند زیرا آنها عامل گسی می­باشند. در ارقام مختلف هلو میزان مواد فنولی متفاوت می­باشد، به طوریکه در ارقام با کیفیت بالا مقدار آن 140-120میلی­گرم بر وزن تر میوه می­باشد (Robertson et al., 1990). ترکیبات پلی­فنولیک در اثر قهوه­ای شدن ناشی از اکسیداسیون بوسیله آنزیم پلی فنول اکسیداز ایجاد می­شوند. در نتیجه این ترکیبات در معرض اکسیداسیون آنزیم پلی فنل اکسیداز قرار می­گیرند. در نتیجه کینون تشکیل شده و به رنگیزه­های قهوه­ای رنگ پلیمریزه می­شوند (Hansche and Boynton, 1986).

سالیسیلیک­اسید و متیل­جاسمونات از جمله هورمون­های گیاهی هستند که نقش مهمی در فرآیندهای متابولیکی سلول زنده ایفا می کنند، از جمله این اثرات رسیدن میوه، تولید دانه گرده زنده و فعال، رشد ریشه، پیچ خوردگی تندریل­ها، پاسخ به زخم و تنش­های غیرزیستی ودفاع در برابر میکروب­های بیماری­زا و حشرات را تحت تاثیر قرار می­دهند. همچنین، جاسمونات­ها ازهورمون هایی هستند که با دخالت در بیان ژن­های مختلف، گیاهان را در برابر تنش­های مختلف محیطی محافظت می نماید (Leon et al, 1999 و.(Popova et al, 1997  تحقیقات نشان داد، توت فرنگی­های تیمار شده با متیل­جاسمونات، کیفیت­شان به طور چشمگیری افزایش یافت (Ayala-Zavala et al., 2004). طبق پژوهش­های پیشین، گیاهانی که با اسید­جاسمونیک، تیمار شدند، دارای رنگیزه­های بیشتری نسبت به تیمار شاهد بودند ((Saiprasad et al., 2004; Rudell, 2005، تیمار­ سالیسیلیک اسید در رشد دانهال Vigna mungo و کاهش میزان تنش، بسیارموثر بوده­است (Singh et al., 2012). از اثرات سالیسیلیک اسید، می­توان بر نفش این هورمون گیاهی بر افزایش میزان رنگدانه­های گیاه Brassica napus تیماره شده با سالیسیلیک اسید، اشاره کرد. ثابت شده که اسپری برگی سالیسیلیک اسید بر روی این گیاه مقدار کارتنوئید‌ها را افزایش­داده­است که با ایجاد این تغییرات مقاومت گیاه را به شرایط نامناسب محیطی افزایش­داده­است ((Ghai et al., 2002.

هدف اصلی باغداران از کشت و پرورش درختان میوه، تولید میوه­ای با کیفیت بسیار بالا و همراه با افزایش میزان تولید و عملکرد با حداقل هزینه می­باشد. استفاده از ارقام مناسب و مدیریت صحیح و اصولی باغ، هر دو در رسیدن به این هدف و همچنین در تداوم عملکرد باغ دارای اهمیت می­باشند. میوه هلو به دلیل ارزش تغذیه­ای و عطر و طعم بسیار خوب و همه پسندی که دارد، به میزان چشمگیری باغداران در صدد افزایش عملکرد و کیفیت محصول آن می­باشند. بنابراین، با توجه به سطح زیر کشت و افزایش تولید هلو، هدف از انجام این پژوهش، استفاده از هورمون­های گیاهی نظیر متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید به منظور افزایش وِیژگی­های کیفی میوه هلو در زمان برداشت بوده­است.

مواد و روش­ها:

این پژوهش در سال 92-91 در یک باغ تجاری، واقع در 150 کیلومتری مرکز استان کرمان در حومه شهرستان راین به مرحله اجرا در آمد. پژوهش بر روی درختان 4 ساله هلو رقم آلبرتا با فواصل کشت 4 متر روی ردیف و 6 متر بین ردیف، مجهز به سیستم آبیاری قطره­ای با دور آبیاری 5 روز انجام گردید.

تیمارها شامل متیل­جاسمونات با غلظت های 100 و 200 میلی گرم بر لیتر، سالیسیلیک­اسید با غلظت­های یک و دو میلی مولار به تنهایی و متیل جاسمونات100میلی­گرم بر لیتر به همراه سالیسیلیک اسید1 میلی­مولار، متیل جاسمونات 100 میلی­گرم بر لیتر به همراه سالیسیلیک­اسید 2میلی­مولار، متیل جاسمونات 200 میلی­گرم بر لیتر به همراه سالیسیلیک اسید 1 میلی­مولار، متیل­جاسمونات 200 میلی­گرم بر لیتر به همراه سالیسیلیک­اسید 2 میلی­مولار، درختانی که هیچ کدام از تیمارهای فوق روی آنها انجام نشد و فقط با آب مقطر محلول­پاشی شدند، به عنوان درختان شاهد در نظر گرفته­شدند. جهت اجرای آزمایش در دو مرحله زمانی (1- مرحله نوک سبزی جوانه و 2- مرحله نوک صورتی جوانه) درختان در دو کرت جداگانه ولی کاملا کنار هم و با شرایط آبیاری و مدیریت یکسان، انتخاب شدند. سپس میوه­ها در مرحله بلوغ تجاری برداشت­شدند و جهت بررسی ویژگی­های کیفی و بیوشیمیایی میوه­ها نظیر کل مواد جامد محلول، اسیداسکوریبک، اسیدهای آلی، کارتنویید،  میزان آنتوسیانین و میزان فنل مورد آزمایش قرار گرفتند.

در این تحقیق اندازه‌گیری مواد جامد محلول توسط رفراکتومتر دستی (مدلMT-098P8A)، اسیدهای آلی از روش Basiouny (1996)، سنجش آنتوسیانین، از روش Krizek و همکاران (1998)، اندازه­گیری کاروتنوئید از روش Lichtenthder (1987) استفاده گردید و برای سنجش ترکیبات فنولی، از روش Malik و Singh (1980) استفاده شد.

تجزیه و تحلیل آماری: پژوهش حاضر، به صورت آزمایش اسپلیت- فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی (با دو فاکتور زمان و تیمار) با 9 تیمار و 4 تکرار در دو زمان (مرحله نوک سبزی جوانه و مرحله نوک صورتی جوانه) اجراشد. آنالیز آماری داده­ها با استفاده از نرم­افزار SAS(Ver. 9.1) صورت گرفت. مقایسه میانگین­ها با استفاده از آزمون چند دامنه­ای دانکن در سطح احتمال 5 درصد و مقایسه میانگین اثرات متقابل توسط نرم افزار MSTATC انجام گرفت. نمودارها توسط نرم افزار Excel ترسیم شد.

نتایج:

تاثیر تیمار متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید روی کل مواد جامد محلول هلوی “آلبرتا”: طبق نتایج تجزیه واریانس(جدول1)، بیشترین میزان کل مواد جامد محلول، در میوه­های درختان محلول پاشی شده با متیل جاسمونات 200 میلی­گرم بر لیترو کمترین میزان در میوه­های درختان شاهد، مشاهده­گردید. در بین سایر تیمارها و زمان محلول پاشی، اختلاف معنی­داری مشاهده نشد (جدول 2).

تاثیر تیمار متیل­جاسمونات و سالیسیلیک­اسید روی اسید­اسکوربیک و اسیدهای آلی هلوی “آلبرتا”: نتایج تجزیه واریانس نشان داد(جدول2)، تیمارهای مورد استفاده باعث افزایش میزان اسید­های آلی در میوه شدند، بطوریکه تیمار 100 میلی­گرم بر لیترمتیل­جاسمونات در هر دو مرحله بیشترین میزان اسید­آلی را دارا بود ولی به طور کلی، در بین تیمارها اختلاف معنی­داری مشاهده­نشد ( جدول 1). با توجه به نتایج بدست آمده از این پژوهش، بیشترین میزان ویتامین ث مربوط به محلول­پاشی توسط تیمارهای متیل­جاسمونات 200 میلی­گرم بر لیتربه تنهایی و کمترین میزان مربوط به تیمارهای سالیسیلیک­اسید 1میلی­مولار، متیل­جاسمونات 100  میلی­گرم بر لیتر توام با سالیسیلیک اسید 1 میلی­مولار ، متیل جاسمونات

جدول1- نتایج تجزیه واریانس صفات مربوط به تاثیر غلظت های مختلف متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید در میوه هلو رقم آلبرتا.

^**معنی دار در سطح 1%، ^*معنی دار در سطح 5%، ^ns عدم معنی داری

شکل 1- تاثیر محلول پاشی متیل­جاسمونات و سالیسیلیک­اسید روی میزان ویتامین ث هلوی" آلبرتا". میانگین­هایی که دارای حروف یکسانی هستند، تفاوت معنی­داری در سطح 5% آزمون چند دامنه­ای دانکن با هم ندارند. C: شاهد، S₁: سالیسیلیک اسید 1 میلی­مولار، S₂: سالیسیلیک اسید 2 میلی­مولار، M₁: متیل جاسمونات 100میلی­گرم بر لیتر، M₂: متیل جاسمونات 200 میلی گرم بر لیتر، M₁S₁: متیل جاسمونات 100 میلی­گرم بر لیتر و سالیسیلیک اسید 1 میلی­مولار، M₁S₂: متیل جاسمونات 100 میلی­گرم بر لیتر و سالیسیلیک اسید 2 میلی­مولار، M₂S₁: متیل جاسمونات 200 میلی­گرم بر لیتر و سالیسیلیک اسید 1 میلی مولار، M₂S₂: متیل جاسمونات 200 میلی­گرم بر لیتر و سالیسیلیک اسید 2 میلی مولار.

200 میلی­گرم بر لیترتوام با سالیسیلیک اسید 2 میلی­گرم بر لیتر و شاهد بوده است. بین سایر تیمارها از این نظر اختلاف معنی داری مشاهده نشد (شکل 1). 

تاثیر تیمار متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید روی میزان کارتنوئید میوه هلوی “آلبرتا”: طبق نتایج حاصل تجزیه واریانس، بیشترین میزان کارتنوئید میوه مربوط به تیمار توام

متیل جاسمونات 200 میلی­گرم بر لیترو سالیسیلیک 1 میلی مولار و کمترین میزان کارتنوئید میوه مربوط به تیمارشاهد در هر دو زمان محلول­پاشی (نوک سبزی و نوک صورتی جوانه ها) بخصوص مرحله نوک سبزی جوانه ها، که در سطح 5 درصد آزمون چند دامنه­ای دانکن با هم تفاوت معنی­داری داشتند (جدول2).

تاثیر تیمار متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید روی میزان آنتوسیانین میوه هلوی “آلبرتا”: طبق نتایج حاصل تجزیه واریانس، بیشترین میزان آنتوسیانین میوه مربوط به تیمار توام متیل جاسمونات 200میلی­گرم بر لیتر و سالیسیلیک 1 میلی مولار و کمترین میزان آنتوسیانین میوه مربوط به تیمارشاهد در هر دو زمان محلول پاشی (نوک سبزی و نوک صورتی جوانه ها) بخصوص مرحله نوک سبزی جوانه­ها، که در سطح 5 درصد آزمون چند دامنه­ای دانکن با هم تفاوت معنی­داری داشتند (جدول 1و2 ).

تاثیر تیمار متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید روی میزان فنل میوه هلوی “آلبرتا”: طبق نتایج حاصل از تجزیه واریانس، بیشترین میزان فنل میوه مربوط به تیمار توام متیل جاسمونات 200 میلی­گرم بر لیترو سالیسیلیک 1 میلی­مولار و کمترین میزان فنل میوه مربوط به تیمارشاهد در هر دو زمان محلول پاشی (نوک سبزی و نوک صورتی جوانه­ها) بخصوص مرحله نوک سبزی جوانه ها، که در سطح 5 درصد آزمون چند دامنه­ای دانکن با هم تفاوت معنی­داری داشتند (جدول 1 و 2).

بحث:

با توجه به نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر، محلول پاشی درختان هلو با سطوح مختلف متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید نشان داد، ویژگی های آنتی اکسیدانی میوه هلو در زمان برداشت با تیمار های بکار برده شده بهبود یافت. به طوری که، در بین تیمارهای مورد استفاده در این آزمایش، تیمار متیل جاسمونات 200 میلی­گرم بر لیتر و ترکیب توام آن با اسید سالیسیلیک 1 میلی­مولار در مقایسه با سایر تیمارها بیشترین و تیمار شاهد کمترین اثر را دارا بودند.در طی فتوسنتز فعال و در حضور نور، مقدار کربوهیدراتی که به صورت تریوز فسفات در یک برگ گیاه تولید می­شود. بیش از میزان مورد نیاز آن برای تولید انرژی یا سنتز به صورت پیش سازها می­باشد. کربوهیدرات مازاد به سوکروز تبدیل شده و به سایر قسمتهای گیاه انتقال داده می­شود، تا در آن محل­ها به عنوان سوخت مصرف شود. در اکثر گیاهان، نشاسته شکل اصلی ذخیره­ای است. اما اسید آمینه هم در گیاهان سنتز شده و پلی پپتیدها را می­سازند Lichtenthder, 1987)). تحقیقات نشان داد، کاربرد متیل جاسمونات در غلظت­های بالا با فعال کردن ژن­های لازم برای فتوسنتز، احیا کربن صورت گرفته و کربن در سلول تثبیت و یا به فرم ذخیره­ای د‌ر آمده و یا به قسمت­های دیگر منتقل می شود. با مهار ژن­های فتوسنتزی در این شرایط، تعادلی بین جذب و استفاده انرژی ایجاد می­شود (Creelman and Mullet, 1997). بنابراین متیل­جاسمونات با افزایش ظرفیت فتوسنتزی، میزان قندهای احیا کننده، سایر هیدات­های کربن و اسیدهای آلی را در میوه و گیاه تیمار شده افزایش می­دهند
 ((Janoudi and Flore, 2003. به طوری که، میوه‌های توت فرنگی تیمار شده با متیل­جاسمونات باعث افزایش میزان مواد جامد محلول شده است (Ayala-Zavala et al., 2004) که این یافته­ها، نتایج حاصل از پژوهش حاضر را مبنی بر اثر تیمار سالیسیلسک­اسید و متیل­جاسمونات روی افزایش ویژگی­های کیفی میوه هلوی آلبرتا، تأیید می­نمایند. ثابت شده­است که ترکیبات فنلی نظیر سالیسیلیک­اسید با تاثیر بر فرآیندهای مانند فتوسنتز، تنفس، جذب یون، نفوذ پذیری غشا، فعالیت آنزیم­ها و هورمون­ها، میزان رشد و تولید بیومس را تحت تاثیر قرار می­دهند و نتیجه این تغییرات باعث افزایش تجمع هیدرات­های کربن، اسیدهای آلی، پروتیین­ها و سایر ماکرومولکول­ها می گردد (Hayat et al., 2007). بنابراین افزایش اسیدهای آلی همراه با محلول­پاشی درختان هلو با سالیسیلیک اسید با توجه به یافته­های Hayat و همکاران (2007) امری است طبیعی و یافته­های این تحقیق را تأیید می­نماید. ترکیب تیمار سالیسیلیک اسید با غلظت 5/0 میلی مول با علف کش Pendimethalin با غلظت 10و25 پی پی ام، رشد دانهال Vigna mungo را افزایش داده جوانه­زنی بذر، طول ریشه چه، رنگدانه، میزان قند به طور معنی­داری افزایش داده­است (Singh et al., 2012). اسیدآسکوربیک یک آنتی­اکسیدانت قابل حل در آب است و در سمیت­زدایی گونه­های فعال اکسیژن به ویژه پراکسید هیدروژن نقش دارد. همچنین به طور مستقیم در خنثی کردن رادیکال های اکسیژن منفرد یا سوپراکسید و به عنوان یک آنتی­اکسیدان ثانویه در باز تولید آلفا توکوفرول و دیگر آنتی­اکسیدان­های چربی­دوست نقش ایفا می­کند. بعلاوه افزایش در میزان اسیدآسکوربیک به عنوان یک آنتی­اکسیدان می­تواند سبب کاهش گونه­های فعال اکسیژن شود  (Noctor and Foyer, 1998). اسید آسکوربیک در کلروپلاست به صورت یک کوفاکتور برای چرخه ویولاگزانتین نیز عمل می­کند (Smirnoff, 2000). کاهش در بعضی از مواد غذایی مانند اسیدآسکوربیک یک فاکتور بحرانی در عمر انبارمانی در بسیاری محصولات باغبانی می­باشد. همان طور که از نتایج بر می­آید میزان ویتامین ث در طی انبارمانی دستخوش تخریب قرار می­گیرد. در این رابطه بیان شده که این ترکیب، پیش ماده­ای برای تولید رنگدانه­های قهوه­ای است و کاهش در میزان اسیدآسکوربیک سبب قهوه­ای شدن بافت و در نهایت کاهش کیفیت میوه­ها می­شود (Burdurlu et al., 2006). بررسی­ها نشان داده­است که اسیدآسکوربیک در سیتوسول، دیواره سلولی، کلروپلاست، میتوکندری، واکوئل و آپوپلاست وجود دارد و می­تواند در واکنش مستقیم با گونه­های فعال اکسیژن نظیر سوپراکسید، رادیکال اکسیژن یا هیدروکسیل اکسیده شود و یا به عنوان عامل احیا کننده در بازسازی مجدد آلفا توکوفرول به کار گرفته شود و در برابر تنش اکسیداتیو موجب حفاظت از غشا گردد (Parida and Das, 2005). آسکوربات در همکاری با آلفا توکوفرول، رادیکال­های پراکسیل لیپید را از بین برده و مانع از گسترش پراکسیداسیون لیپیدها در غشا می­گردد
 (Abdul-jalil et al., 2009). بنابراین، اسیدآسکوربیک یکی از فاکتورهای مهم در سنجش کیفیت و ارزش غذایی برخی محصولات کشاورزی به شمار می­آید. میزان اسیدآسکوربیک تحت تأثیر عوامل مختلف شامل تفاوت­های ژنتیکی، شرایط آب و هوایی قبل از برداشت، روش­های برداشت و حمل و نقل و همچنین شرایط انبار مانی (دما و طول مدت انبار) قرار می­گیرد (Lee and Kader, 2000). اسیدآسکوربیک در بسیاری از مسیر­های آنتی­اکسیدانی که رادیکال­های آزاد را از بین می­برد نقش دارد. آنتی­اکسیدان­ها نقش قابل توجهی در نگهداری میوه­ها در طول رشد و نمو روی درخت و همچنین پس از برداشت در طول انبار مانی به عهده دارند (Felicetti and Mattheis, 2010). که این یافته­ها، نتایج این پژوهش را تایید می­نمایند. در نهایت، افزایش در میزان ویتامین ث یک فاکتور مهم در افزایش کیفیت میوه می­باشد که طبق نتایج پژوهش حاضر، تیمار سالیسیلیک­اسید و متیل­جاسمونات باعث افزایش ویتامین ث میوه­های آلبرتا شدند. طبق نتایج حاصل از این پژوهش، بیشترین میزان کارتنوئید میوه مربوط به تیمار توام متیل جاسمونات 200میلی­گرم بر لیتر و سالیسیلیک 1میلی­مولار و کمترین میزان کارتنوئید میوه مربوط به تیمارشاهد در هر دو زمان محلول پاشی (نوک سبزی و نوک صورتی جوانه­ها) بخصوص مرحله نوک سبزی جوانه­ها، که در سطح 5 درصد آزمون چند دامنه­ای دانکن با هم تفاوت معنی­داری داشتند. طبق تحقیقات انجام شده، ترکیب تیمار سالیسیلیک اسید با علف کش Pendimethalin، علاوه بر تاثیر معنی­دار روی رشد دانهال Vigna mungo، رنگدانه، میزان قند این گیاه را نیز به طور معنی­داری افزایش داده­است
(Singh et al., 2012). کاروتنوئید تتراترپن‌هایی هستند که در پلاستیدهای بافت­های فتوسنتزی و غیر فتوسنتزی گیاهان وجود دارد و از جرانیل پیروفسفات از مسیر ایزوپرونوئید در پلاست‌ها سنتز می‌شوند (Egert and Tevini 2002; Marty et al., 2005; Arora and Sairam, 2002) ). در کلروپلاست‌ها کاروتنوئید‌ها به عنوان رنگیزه کمکی عمل می‌کنند اما نقش مهم‌تر آنها نقش آنتی‌اکسیدانی آنها می‌باشد
((Egert and Tevini, 2002. اسید جاسمونیک نقش محافظت از RNA و DNA، کنترل سنتز پروتئین و عمل آنزیم­ها و خواص بافری دارا هستند که بدین صورت جلوی از بین رفتن کاروتنوئیدها و آنتوسیانین‌های اندام­های گیاه را می‌گیرند ((Saiprasad et al., 2004; Rudell, 2005، از اثرات سالیسیلیک اسید بر این رنگدانه­ها می­توان به گزارشی که در مورد گیاه Brassica napus آمده اشاره­کرد، ثابت شده­است که اسپری برگی سالیسیلیک اسید بر روی این گیاه مقدار کارتنوئید‌ها را افزایش داده­است (.(Ghai et al., 2002 شاید متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید با افزایش سنتز هورمون­های گیاهی، آنزیم­ها و افزایش فرایند فتوسنتز، تجمع رنگیزه­هایی نظیر کارتنوئیدها و آنتوسیانین را در گیاه و محصول آن افزایش می دهند Capitani et al., 2005; Faridadin et al., 2003)). زیرا تاکنون گزارشی مبنی بر اثر مواد ذکر شده روی تجمع رنگیزه های کارتنوئید و آنتوسیانین در میوه­ها نشده­است. بنابراین طبق نتایج حاصل از این پژوهش، افزایش در میزان کارتنوئید‌ها در میوه هلوی آلبرتا می­تواند به دلایل فوق ‌باشد و با نتایج ذکر شده همخوانی دارد. ترکیبات فنولی و فلاونوئیدها گیاهی مثل اسیدهای فنلی، تانن ها و لیگنین­ها در برگ­ها، بافت­های گل دار و سایر بخش­های چوبی مثل ساقه و پوست درختان وجود دارند. این ترکیبات در گیاهان برای رشد طبیعی و توسعه سیستم دفاعی در برابر آلودگی­ها و آسیب­ها نقش دارند .(Larson, 1988) ترکیبات فنولیکی در کاهش یا مهار اکسیداسیون لیپیدها، از بین بردن رادیکال­های آزاد اکسیژن و یا تجزیه پراکسیدها به عنوان یک آنتی­اکسیدان ضروری برای حفاظت علیه تکثیر و پیشروی زنجیره اکسیداسیون و دفاع علیه گونه­های فعال اکسیژن عمل می­نماید. خصوصیات آنتی اکسیدانی ترکیبات فنولیکی مربوط به ساختار شیمیایی آنها می باشد که می­تواند به عنوان دهنده الکترون یا H⁺ عمل نماید. محققین بیان کرده­اند در چرخه­ای که در آن H₂O₂ توسط ترکیبات فنولی از طریق پراکسیداز از جمله گایاکول پراکسیداز از بین می­روند، ترکیبات فنولی به رادیکال­های فنوکسیل اکسید می­شوند که می­توانند مجددا توسط اسیدآسکوربیک احیا شوند. این چرخه هم در آپوپلاست و هم در واکوئل قابل انجام است، زیرا در این مکان­ها تجمع ترکیبات وجود دارد
 (Abdul Jalil et al., 2009). بررسی­ها نشان می­دهد که بین فعالیت آنتی­اکسیدان­ها و کل ترکیبات فنولی ارتباط مثبتی وجود دارد (Wang and Lin, 2000). ترکیبات فنلی نظیر، فلاونوئیدها، آنتوسیانین‌‌‌ها، تانن‌ها، هیدروکسی سینامیک استرها و لیگنین­ها از ترکیبات فنلی و جز متابولیت‌های ثانویه حاصل از مسیر فنیل پروپانوئید می‌باشدکه در بافت‌های گیاهی به وفور یافت می‌شوند (Soleckad, 1997). ترکیبات فنولیکی در شرایط طبیعی در سلول سنتز می‌گردند، اما تنش‌های محیطی یا زیستی مقدار آنها را در سلول تغییر می‌دهند
 .(Wu and Ng, 2008)

نتیجه­گیری:

به طور کلی محلول­پاشی با متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید در دو مرحله نوک سبز جوانه و نوک صورتی جوانه، باعث افزایش ویژگی­های آنتی­اکسیدانی میوه هلوی آلبرتا شدند. بنابراین با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، به نظر می­رسد کاربرد این مواد به صورت تجاری به دلیل افزایش کیفیت ظاهری و عطر و طعم میوه هلو و در نهایت افزایش سود اقتصادی در بسیاری از  محصولات باغبانی، می­تواند مورد توجه قرار گیرد.

منابع:

Abdul- Jalil, C., Manivannan, P., Wahid, A., Farooq, M., Jasim, H., Juburi, A., Somasundaram, A and Panneersel-Vam, R. (2009) Drought stress in plant: A Review on Morphologiccal characteristics and pigments composition. Journal of Agricultural Biology 11: 100-105.

Arora, A., Sairam, R. K., and Srivastava, G. C. (2002) Oxidative stress and antioxidative system in plants. Current Science 82: 1227-1238.

Ayala-Zavala, J. F., Wang, S. Y., Wang, C. Y. and Gonzalez-Aguilar, G. A. (2005) Methyl jasmonate in conjunction with ethanol treatment increases antioxidant capacity, volatile compounds and postharvest life of strawberry fruit. European Food Research Technology 221: 731-738.

Basiouny, F. M. (1996) Blueberry fruit quality and storability influenced by postharvest application of polyamines and heat treatments. Proccding Fland State Horticulturae Society 109: 269-272.

Beckman, T. G., and Sherman, W. B. (2003) Probable qualitative inheritance of full red skin color in peach. HortScience 38: 1184- 1185.

Burdurla, H. S., Nuray, K. and Feryal, K. (2006) Degradation of vitamin C in citrus. Food Engeeniring 74:211-216.

Capitani, F., Biondi, S., Falasca, G., and Ziosi, V. (2005) Methyl jasmonate disrupts shoot formation in tobacco thin cell lters by over-inducing miotic activity and cell expatsion. Planta 22: 507-519.

Creelman, R. A., and Mullet, J. E. (1997) Biosynthesis and action of Jasmonates in plants. Plant Physiology 48: 355-381.

Demming- Adams, B., and Adams, W. W. (2002) Antioxidant in photosynthesis and human nutrition. Science 298: 2149- 2153.

Egert, M and Tevini, M. (2002) Influence of drought on some physiological parameters symptomatic for oxidative stress in leaves of chives (Allium schoenoprasum). Environmental and Experimental Botany 48: 43-49.

Fariduddin, Q., Hayat, S., and Ahmad, A. (2003) Salicylic acid influences net photosynthetic rate, carboxylation efficiency, nitrate reductase activity and see yied in Brassica juncea .Photosynthetica 41: 281-284.

Felicetti, E. P and Matheis, J. (2010) Quantification and histochemical localization of ascorbic acid in “Delicious Golden Delicious” and fuji apple fruit during on- tree development and cold storage. Postharvest Biology and Technology 56: 56-63.

Ghai, N., Setia, R. C., and Setia, N. (2002) Effect of paclobutrazol and salicylic acid on chlorophyll content, hill activity and yield components in Brassica napus L(cv. GSL-1(.. Phytomorphol 52: 83-87.

Hansche, P. E., and Boynton, B. (1986) Heritability of enzymatic browning in peaches. HortSciences 21: 1197– 1198.

Hayat, A., and Ahmad, T. (2007) Salicylic Acid. A plant Hormone, Salicylic acid: biosynthesis, metabolism and physiological role in plants Pp.15-23.

Jacksone, D., and Looney, N. E. (1999) Temperate and Subtropical Fruit Production. CABI Publishing. USA. 321p.

Janoudi, A., Flore, J. (2003) Effects of multiple application of methyl jasmonate on fruit ripening leaf gas exchange and vegetative growth in fruit trees. Journal Horticultural Science and Biotechnology 78:793-797.

Krizek, D. T., Brita, S. J., and Miewcki, R. M. (1998) Inhibitory effect of ambient level of solar Uv-A and Uv-B on Growth of cv New red fine lettuce. Plant Physiology 103: 1-7.

Larson, R. A. (1988) The antioxidants of higher plants. Phytochemistry 27: 969-978.

Lee, J. C. and Lim, K. T. (2000) Effects of cactus and ginger extracts as dietary antioxidants on reactive oxidant and plasma lipid level. Food Sciences and Biotechnology 9:8-83.

Leon, J., and Sanchez-Serrano, J. (1999) Molecular biology of jasmonic acid biosynthesis in plants. Plant Physiology and Biochemistry 37:373-380.

Lichtenthder, H. K. (1987) Chlorophyllus and carotenoids: Pigments of phorosynthetic biomembranes. Methods in Enzymology 148: 350-382.

Liverani, A., Alessandro, D. D. (1999) La qualità gustative dei frutti nell’attività di miglioramento genetico del pesco presso l’ISF di Forlì. Rivista di Frutticoltura ed Ortofl oricoltura 2: 30–37.

Liverani, A., Giovannini, D., Brandi, F., and Merli, M. (2003) The Peach: Botany, Production and Uses. CABI Publishion.614P.

 Malik, C. P., and Singh, M. B., (1980) In: Plant Enzymology And Histoenzymology. Kalyani Publishers. New Dehli. 286p.

Marty, I., Bureau, S., Sarkissian, G., Gouble, B., Audergon, J. M. and Albagnac, G. (2005) Ethylene regulation of carotenoid accumulation and carotenogenic gene expression in colour-contrasted apricot varieties (Prunus armeniaca). Journal of Experimental Botany 56: 1877–1886.

Noctor, G and Foyer, C. H. (1998) Ascorbate and glutathione: Keeping active oxygen under control. Annual Review Plant Physiology Plant and Molecular Biology49: 249-279.

Pardia, A. K and Das, A. B. (2005) Salt tolerance and salinity effect on plant: A review. Ecotoxicology and Environmental Safety 60: 324-349.

Popova, L., Pancheva, T., and Uzunova, A.) 1997( Salicylic acid: Properties, Biosynthesis and Physiological role. Plant Physiology 23: 85-93.

Robertson, J. A., Horvat, R. J, Lyon, M. B. G., Stener, S. D., and Okie, W. R. (1990) Comparison of quality characteristics of selected yellow and white fleshed peach cultivars. Journal of Food Science 55: 1308-1311.

Rudell, D. R., and Fellman, J. (2005) Pre harvest application of methyl jasmonate to ‘Funji’ apples enhances red coloration and affects fruit size, splitting, and bitter pit incidence. Horticultural Science 40: 1760-1762.

Saiprasad, G. V. S., Raghuveer, P., Khetarpal, S. and Chandra, R. (2004) Effect of various polyamines on production of protocorm- like bodies in orchid-denarobium esonia. Science Horticulturea
100: 161-168.

Singh, N. B., Yadan, K., and Amist, N. (2012) Mitigating effects of salicylic acid against herbicide stress. Journal of Biochemistry Stress Phsiology. 8: 27-35.

Smirnoff, N. (2000) Ascorbic acid: metabolism and function of a multi-facetted molecule. Current Opinion and Plant Biology 3:229-235.

Soleckad, D. (1997) Role of phenylopropanoid compounds in plant responses to different stress factors. Acta Physiology of Plant 19: 257-268.

Wang, S.Y., and Lin, H. S. (2000) Antioxidant activity in fruits and leaves of blackberry, raspberry, and strawberry varies with cultivar and developmental stage. Journal of Agricultural Food Chemistry 48: 140–146.

Wu, S. J and Ng, L. T. (2008) Antioxidant and free radical scavenging activities of wild bitter melon (Momordica charantia Linn. var. abbreviata Ser.) in Taiwan. Food Science Technology 41: 323-330.