فرآیند و کارکرد گیاهی

شوری یکی از موانع اصلی افزایش تولید محصولات زراعی است. بر این اساس، به منظور ارزیابی محلول­پاشی پرولین و اسید سالیسیلیک در کاهش اثرات شوری بر گیاه سویا (Glycine max L.)، آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در سال 1395 در جعبه­های کاشت در فضای باز دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد اجرا شد. عامل اصلی شامل آبیاری با آب شور و با هدایت­های الکتریکی 2 (آب مزرعه)، 5 و 10  دسی زیمنس بر متر و عامل فرعی محلول­پاشی با 10 میلی­مولار پرولین، اسید سالیسیلیک 3 میلی مولار، ترکیب پرولین 10 میلی­مولار با اسید سالیسیلیک 3 میلی­مولار و شاهد (محلول­پاشی با آب) بودند. نتایج نشان داد اثرات اصلی سطح شوری 5 و 10 دسی­زیمنس بر متر کلرید سدیم به ترتیب باعث افزایش و کاهش رنگیزه­های فتوسنتزی نسبت به شاهد شدند. تحت تنش شوری محتوای پرولین و قندهای محلول افزایش یافتند، در حالی­که شاخص پایداری غشا و محتوای نسبی آب برگ کاهش یافتند. اثر متقابل سطوح شوری و تیمارهای محلول­پاشی نشان داد که سطح 5 دسی­زیمنس بر متر کلرید سدیم و تیمار ترکیبی پرولین و اسید سالیسیلیک بالاترین محتوای کلروفیل b، کاروتنویید و پرولین را با افزایش به ترتیب 93، 53 و 143 درصد نسبت به شاهد داشتند. شاخص پایداری غشا و محتوای نسبی آب در سطح شوری 100 میلی­مولار و محلول­پاشی با آب به ترتیب کاهش 63 و 38 درصدی نسبت به شاهد داشتند. بنابراین محلول­پاشی پرولین 10 میلی­مولار به همراه اسید سالیسیلیک 3 میلی­مولار بر شاخص­های فیزیولوژیک سویا به عنوان بهترین تیمار جهت کاهش اثرات سمی شوری شناخته شد. بنابراین، کاربرد پرولین به عنوان املاح سازگار در تنظیم اسمزی گیاه و اسیدسالیسیلیک نقش حفاظتی از طریق واکنش­های فیزیولوژیکی تحت تنش شوری موثر می­باشد.