فرآیند و کارکرد گیاهی

شوری به عنوان یکی از تنشهای محیطی رشد و عملکرد گیاهان را محدود می­سازد .گیاهان با قرار گرفتن در محیط شور با منفی شدن پتانسیل اسمزی محلول خاک و انباشتگی یونهای سمی نظیر سدیم و کلر صدمه می­بینند. بنابراین نیاز به انتخاب گیاهان متحمل به شوری به دلیل کمبود میزان آب­های شیرین و بالارفتن شوری خاک افزایش یافته است. در این تحقیق اثر کاربرد اسید­هیومیک در کاهش اثرات تنش شوری در ارقام مختلف تربچه مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل، بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. تیمارها شامل سه رقم تربچه (چریبل، اسپاکلر و اسکارلت سین سیناتی) به عنوان فاکتور اول و اسید­هیومیک در دو سطح 0 و 5/1 گرم در لیتر به عنوان فاکتور دوم و تنش شوری در چهار سطح 0، 33، 66 و 99 میلی­مولار نمک طعام محلول در آب آبیاری به عنوان فاکتور سوم بودند. نتایج نشان داد که برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی از قبیل قند محلول برگ و نسبت پتاسیم به سدیم ریشه بر اثر تنش شوری کاهش یافت. اسید­هیومیک بسیاری از اثرات مضر شوری را کاهش داد به خصوص باعث کاهش چشمگیر میزان سدیم در ارقام مختلف تربچه گردید. اسید­هیومیک باعث افزایش نشت الکترولیت، کلروفیل کل، نسبت پتاسیم به سدیم اندام هوایی و ریشه گردید. بیشترین نشت الکترولیت در شوری 99 میلی­مولار بدون کاربرد اسیدهیومیک و کمترین آن  در سطح شوری 33 میلی­مولار بدون کاربرد اسیدهیومیک حاصل شد. بیشترین مقدار کلروفیل کل (12 میلی­گرم بر گرم) و کمترین آن (8 میلی­گرم بر گرم) به ترتیب در سطح شوری 33 میلی­مولار و 99 میلی­مولار بدون کاربرد اسیدهیومیک بدست آمد. بیشترین (110 میکروگرم) و کمترین (50 میکروگرم) قند محلول به ترتیب در تیمارهای شوری 33 میلی­مولار بدون کاربرد اسیدهیومیک و شوری 99 میلی­مولار با کاربرد اسید هیومیک مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان آنتوسیانین ریشه در سطح شوری 66 میلی­مولار بدون کاربرد اسیدهیومیک و کمترین آن در همین سطح شوری با کاربرد اسیدهیومیک به ترتیب به میزان 3/5 و 8/1 میلی­مول بر وزن تر اندازه­گیری شد. بیشترین میزان پتاسیم اندام هوایی و ریشه در سطح شوری شاهد به ترتیب 240 و 260 میلی­مول بر کیلوگرم مشاهده شد. همچنین بیشترین (4000 میلی­مول بر کیلوگرم) و کمترین (800 میلی­مول بر کیلوگرم) مقدار سدیم اندام هوایی در سطح شوری 66 میلی­مولار بدون کاربرد اسیدهیومیک و شوری 99 میلی­مولار با کاربرد اسیدهیومیک بدست آمد. میزان سدیم ریشه بسیار کمتر از اندام هوایی و بیشترین مقدار آن در سطح شوری 99 میلی­مولار بدون کاربرد اسیدهیومیک به میزان 670 میلی­مول بر گرم بود. از بین ارقام مختلف تربچه، بیشترین تأثیر شوری و اسیدهیومیک بر رقم اسکارلت سین­سیناتی مشاهده شد که در بسیاری از صفات اندازه­گیری شده، بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد.