جلد 9، شماره 39 - ( جلد 9 شماره 39- آذر و دی 1399 )                   جلد 9 شماره 39 صفحات 310-289 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Amiri H, Banakar M H, Ranjbar G H, Sarafraz Ardakani M R. Determination of salt tolerance threshold and effects of using saline water on grain yield and yield components of fenugreek (Trigonella foenum-graceum L.). Plant Process and Function 2020; 9 (39) :289-310
URL: http://jispp.iut.ac.ir/article-1-1390-fa.html
امیری حمزه، بناکار محمد حسین، رنجبر غلامحسن، سرافراز اردکانی محمد رضا. تعیین حد آستانه تحمل به شوری و اثرات استفاده از آب شور بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه شنبلیله (.Trigonella foenum-graceum L). فرآیند و کارکرد گیاهی. 1399; 9 (39) :289-310

URL: http://jispp.iut.ac.ir/article-1-1390-fa.html


1- گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران ، amiri_h_lu@yahoo.com
2- دانشگاه لرستان و مرکز ملی تحقیقات شوری وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
3- مرکز ملی تحقیقات شوری وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
4- گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه یزد، یزد، ایران
چکیده:   (2131 مشاهده)
شوری خاک مهمترین عامل محدود کننده تولید گیاهان زراعی رایج به شمار می‌رود. کشت گیاهان دارویی متحمل به شوری به عنوان یکی از گزینه ها در بهره برداری از منابع آب و خاک شور مطرح بوده است. شنبلیله (Trigonella Foenum-graecum L.)  یکی از گیاهان دارویی است که در طب سنتی سابقه مصرف طولانی داشته و خواص درمانی فراوانی برای آن ذکر شده است. این تحقیق به منظور تعیین حد آستانه تحمل به شوری و ارزیابی اثرات مصرف آب شور بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه در شرایط گلخانه‌ای انجام شد. تیمارهای مورد نظر شامل هفت سطح شوری (12، 10، 8، 6، 4، 2، 5/0 دسی زیمنس بر متر) بود که از اختلاط آب شور زیرزمینی (14 دسی زیمنس بر متر) و آب غیر شور حاصل گردید. این تیمارها با در نظر گرفتن 30 درصد کسر آبشویی جهت شستشوی املاح از نیمرخ خاک و جلوگیری از تجمع آنها در منطقه ریشه بود. به منظور کنترل شوری خاک، حجم و هدایت الکتریکی آب آبیاری و آب زهکش شده در تمام عملیات آبیاری، اندازه‌گیری ‌شد. طرح آماری مورد استفاده به صورت بلوک کامل تصادفی با سه تکرار بود. در این تحقیق، از مدل‌های مختلف تجربی برای تعیین حد آستانه تحمل به شوری، شیب کاهش عملکرد دانه، مقدار شوری که در آن عملکرد به اندازه 50درصد کاهش می‌یابد (EC50) و نیز شاخص تحمل به شوری استفاده شد. نتایج نشان داد که از نظر آماری تفاوت معنی‌داری بین سطوح مختلف شوری وجود داشت. بر اساس نتایج حاصله، اعمال شوری موجب کاهش طول نیام، وزن نیام، تعداد دانه در نیام، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه پر در بوته، نسبت دانه پر به پوک، وزن خشک اندام هوایی، وزن کاه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب و افزایش درصد دانه پوک گردید. اگرچه تنش شوری بر اغلب صفات مورد مطالعه اثر بازدارنده داشت، لیکن روند این تاثیر بسته به نوع صفت متفاوت بود. بر اساس مدل خطی، حد آستانه تحمل به شوری شنبلیله 28/1 دسی زیمنس بر متر و شیب کاهش عملکرد آن 91/4 درصد برآورد گردید. این در حالی است که مطابق با مدل‌های غیر خطی، کاهش 10 و 25 درصدی در عملکرد نسبی دانه به ترتیب در شوری عصاره اشباع خاک 38/3 و 28/6  دسی زیمنس بر متر اتفاق افتاد. بر اساس نتایج این تحقیق، مقدار شوری که در آن عملکرد نسبی دانه به میزان 50 درصد کاهش یافت (EC50) در شوری خاک 67/11 دسی زیمنس بر متر مشاهده گردید. در این تحقیق، شاخص تحمل به شوری شنبلیله 24/12 محاسبه شد. بنابراین، بر اساس اعداد حد آستانه تحمل به شوری، شیب کاهش عملکرد و شاخص تحمل به شوری، می‌توان شنبلیله را از نظر عملکرد دانه در گروه گیاهان نسبتا حساس  به شوری طبقه‌بندی کرد.
متن کامل [PDF 476 kb]   (1912 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تنش شوري
دریافت: 1398/12/24 | پذیرش: 1399/4/24 | انتشار: 1399/10/29

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرآیند و کارکرد گیاهی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Journal of Plant Process and Function

Designed & Developed by : Yektaweb