RT - Journal Article T1 - Melatonin; Growth regulator and strong antioxidant in plants JF - jispp YR - 2022 JO - jispp VO - 0 IS - 1 UR - http://jispp.iut.ac.ir/article-1-1621-fa.html SP - 37 EP - 54 K1 - Melatonin K1 - Antioxidants K1 - Plant growth regulator K1 - Abiotic stress K1 - Plant resistance AB - ملاتونین (ان-استیل 5- متوکسی تریپتامین) یک ترکیب ایندولی مشتق از تریپتوفان بوده و در کلروپلاست و میتوکندری سلول‌های گیاهی سنتز می‌شود. ملاتونین در تمام گونه‌های گیاهی یافت می‌شود و مقدار آن به اندام یا بافت گیاهی بستگی دارد. از آنجایی‌که این مولکول دارای عملکردهای متعددی در گیاه است، به­عنوان تنظیم­کننده رشد گیاهی در نظر گرفته می‌شود. از عملکردهای مهم ملاتونین، تأثیر قابل­توجه آن بر هورمون‌های اکسین، جیبرلین، سیتوکینین و اسید آبسیزیک است. ملاتونین دارای فعالیت‌های آنتی‌اکسیدانی و مشابه اکسین در گیاهان است. ملاتونین دارای نقش‌های متعددی در پاسخ‌های فیزیولوژیکی گیاه مانند بهبود جوانه­زنی بذر و رشد جنین، فتوسنتز (مقدار رنگیزه‌ها، تنفس نوری، هدایت روزنه‌ای و مصرف آب)، تولید بذر و میوه، تنظیم اسمزی و متابولیسم است. ملاتونین در افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنش‌های غیرزیستی مانند خشکسالی، سرما، گرما، شوری، آلاینده‌های شیمیایی، علف‌کش‌ها و اشعه ماوراء بنفش نقش دارد. اثرات متنوع ملاتونین در بروز پاسخ‌های فیزیولوژیکی را به ویژگی آنتی‌اکسیدانی آن نسبت می‌دهند. ملاتونین به­عنوان یک آنتی‌اکسیدان در بسیاری از فعالیت‌های سلولی عمل کرده و در گیاهان به­عنوان یک روبشگر عالی گونه‌های فعال اکسیژن (ROS) و گونه‌های فعال نیتروژن (RNS) است. همچنین ملاتونین موجب فعال­شدن پاسخ آنتی‌اکسیدانی سلول و فاکتورهای رونویسی مختلف شده، در­نتیجه آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی مانند سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، پراکسیداز و آنزیم‌های چرخه آسکوربات-گلوتاتیون فعال می‌شوند. این ترکیب، همچنین به­عنوان تنظیم­کننده ریتم شبانه‌روزی، محافظ و محرک رشد سلول، در ریشه‌زایی و محافظت در برابر عوامل تنش‌زا نقش دارد. بنابراین، با توجه به ویژگی‌های ذکر­شده می‌توان از ملاتونین برای بهبود کیفی محصولات زراعی و باغی در برابر شرایط نامساعد محیطی و تنش‌های غیرزیستی استفاده کرد. LA eng UL http://jispp.iut.ac.ir/article-1-1621-fa.html M3 ER -