فرآیند و کارکرد گیاهی

---

این تحقیق با هدف بررسی اثرات سطوح آبیاری و نیتروژن بر زمان وقوع مراحل فنولوژیک و شاخص‌های رشد ذرت دانه‌ای سینگل‌کراس ۷۰۴ انجام شد. آزمایش طی دو سال زراعی ۹۳-۱۳۹۲ و ۹۴-۱۳۹۳ در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه و به صورت کرت‌های یک بار خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی، چهار سطح آبیاری شامل تأمین ۱۲۰، ۱۰۰، ۸۰ و ۶۰ درصد نیاز آبی و فاکتور فرعی، چهار سطح نیتروژن شامل ۱۴۰، ۱۰۰، ۷۰ و ۴۰ درصد مقدار توصیه شده بر اساس نتایج آزمون خاک بود. نتایج نشان داد که با کاهش مقدار آب مصرفی، ظهور گل‌تاجی، گرده‌افشانی و ظهور ابریشم‌ها به تأخیر افتاد. افزایش مقدار نیتروژن روی تاریخ ظهور گل‌تاجی و وقوع گرده‌افشانی تأثیر معنی‌دار نداشت اما سبب تسریع ظهور ابریشم‏ها گردید. کمبود آب و نیتروژن منجر به افزایش فاصله زمانی بین گرده‌افشانی و ظهور ابریشم‌ها شد. با افزایش مقدار نیتروژن، در تیمارهای تأمین ۱۲۰، ۱۰۰ و ۸۰ درصد نیاز آبی، رسیدن فیزیولوژیک دیرتر رخ داد. مصرف مقادیر بیشتر نیتروژن در هر یک از سطوح آبیاری، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول را افزایش داد، اما با افزایش شدت کم آبی از تأثیر مثبت نیتروژن کاسته شد. کاربرد نیتروژن بیشتر در شرایط آبیاری مطلوب، موجب افزایش میزان و سرعت تجمع ماده خشک و به تأخیر افتادن توقف روند تجمع ماده خشک گردید.

---

به منظور بررسی تغییرات فصلی و نقش احتمالی پلی آمین های آزاد در برگ و ساقه بر روی عادت جایگزین درختان مندرین (Citrus reticulata blanco)، به منظور مقایسه سطح پلی آمین های آزاد انجام شده است (پوترسین، اسپرمیدین و اسپرمین) در برگ و ساقه بافت های "در" و "خاموش" در طول دوره تشکیل جوانه گل. نمونه ها از درختان در یک دوره زمانی یک ماهه در یک باغ تجاری در شهر داراب، استان فارس از نوامبر ۲۰۱۰ تا مارس ۲۰۱۱ بر اساس مراحل فنولوژی جوانه گل در مرکبات، گرفته شد. آزمایش به صورت بلوک کامل تصادفی با سه تکرار و دو درخت در هر تکرار طراحی شد. آزمایش به صورت بلوک کامل تصادفی با سه تکرار و دو درخت در هر تکرار طراحی شد. سطوح مختلف پلی آمینها (اسپرمریدین و اسپرمیدین) در برگها بیشتر در درختان "خاموش" بیشتر از "در" درختان در طول دوره آزمایشی بود، اما تنها تفاوت در محتوای اسپرم در طول فصل بیشتر بود. محتویات اسپرمیدین و اسپرمین در ساقه های "خاموش" در بیشتر فصل ها به طور قابل توجهی بیشتر از درختان "روی" بود. سطوح پوترسین و نسبت پلیینم (پوترسین / اسپرمیدین + اسپرمین) در ساقه در درختان "در" به طور معنی داری بیشتر از "خاموش" آنها بود. زمان نمونه برداری به طور معنی داری بر درصد polyamin ها، نسبت پوترسین و پلایمین در ساقه های "خاموش" تاثیر معنی داری نداشت. نتایج نشان داد که ارتباط بین نوسانات پلیآمینی در ساقه و برگ با فرآیند جوانه گل درختان ماندارین نشان نمی دهد.

---

پروتئین های HSP (Heat Shock Proteins)، پروتئین های تنشی هستند که در پاسخ به بسیاری از تنش های محیطی از جمله شوری در سلول ها بیان شده و سبب حفاظت از سلول می شوند. در میان آنها HSP۹۰، HSP۷۰ و smHSP نقش مهمی را در سلول ایفا می کنند. در این تحقیق، ژن های HSP۹۰، HSP۷۰ و smHSP از گیاه مقاوم به شوری کور (Capparis spinosa) انتخاب و از روش خاموش سازی ژن با القا ویروسی (Virus Induced Gene Silencing) به منظور بررسی نقش آنها استفاده گردید. پس از توقف بیان ژن ها در گیاه تنباکو Nicotiana benthamiana با کمک وکتور ویروسی pTRV۲ حاوی قطعات ژنی گیاه کور، گیاهان تحت تنش شوری ۱۰۰ میلی مولار نمک قرارگرفتند. پس از سه هفته میزان شاخص های مربوط به کینتیک فلوئورسنس کلروفیل a نمونه ها اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که خاموش سازی ژن HSP۷۰ به ویژه پس از اعمال تنش شوری نسبت به دو ژن HSP۹۰ و smHSP سبب کاهش قابل ملاحظه ای در شاخص های F_V/F_o، ψ_o، φ_Eo، φ_Ro، Sm/t _Fm، ψ_o/(۱-ψ_o) و PI_ABS در گیاه تنباکو شده است. از طرفی میزان اتلاف انرژی در کل مراکز واکنش نسبت به مراکز فعال واکنش (DI_O/RC) به خصوص پس از اعمال تنش شوری در این گیاه افزایش مشخصی را نشان می دهد. با توجه به نتایج به نظر می رسد که در میان ژن های HSP مورد بررسی، خاموش سازی HSP۷۰ سبب اسیب های شدید در مراکز واکنش فتوسیستم II به خصوص پس از تنش شوری داشته است.

---

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر کاربرد محلول پاشی هورمون و نانو ذرات بر صفات بیوشیمیایی ذرت در شرایط تنش خشکی، به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ۴ تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین اجرا شد.  تیمارها شامل تنش خشکی در دو سطح (تنش خشکی و عدم تنش خشکی) به عنوان عامل اصلی و سه تنظیم کننده رشد (کاربرد اسید جیبرلیک (۲۰۰ پی پی ام)، کاربرد سایتوکنین (۲۰۰ پی پی ام) و عدم کاربرد تنظیم کننده و هورمون رشد) و سه سطح نانو ذرات (کاربرد نانو ذرات نقره (۰۲/۰ درصد)، کاربرد نانو ذرات روی (۰۲/۰ درصد) و عدم کاربرد نانوذرات) به عنوان عامل فرعی بود. نتایج نشان داد در شرایط تنش خشکی کلیه صفات مورد بررسی  تحت تأثیر قرار گرفت به طوریکه در شرایط تنش خشکی غلظت مالون دی آلدئید، پرولین، سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز افزایش و پروتئین برگ، آلفا امیلاز و قند محلول کاهش یافت. محلول پاشی جیبرلین و سیتوکنین همچنین کاربرد نانو ذرات نقره و روی باعث کاهش اثرات تنش خشکی شد. در شرایط تنش خشکی کاربرد تنظیم کنندهای رشد و نانو ذرات منجربه افزایش میزان پرولین گردید. کاربرد هورمون جیبرلین همراه کاربرد نانو ذرات نقره و روی باعث کاهش میزان پروتئین برگ گردید. با توجه به نتایج بدست آمده کاربرد تنظیم کننده های رشد و نانو ذرات می توان به بهبود عملکرد گیاه در شرایط تنش خشکی کمک کند.
 

---

به­منظور بررسی اثر تلقیح دو­گانه باکتری حل­کننده فسفات و آزوسپیریلوم بر وضعیت تنظیم­کننده­های رشدی و عملکرد دانه جو تحت سطوح مختلف نیتروژن آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال ۱۳۹۳ انجام شد. آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کاملاً تصادفی بوده و تیمارها شامل عامل اصلی کود شیمیایی اوره در چهار سطح شامل (صفر، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد که به­ترتیب معادل با صفر، ۱۵۰، ۲۲۵ و ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار است) و عامل­های فرعی شامل باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم در دو سطح (کاربرد و عدم­کاربرد باکتری) و باکتری سودوموناس فلورسنس در دو سطح (کاربرد و عدم­کاربرد باکتری) با سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد کاربرد توأم ۷۵ درصد کود اوره و باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم و کاربرد تیمار اصلی سودوموناس فلورسنس بیشترین میزان تنظیم­کننده رشد اکسین را حاصل کردند. اثر متقابل دو­گانه اوره و باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم و اثر متقابل دو­گانه باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم و باکتری سودوموناس فلورسنس بیشترین میزان تنظیم­کننده رشد سیتوکنین را تولید کردند. میزان جیبرلین در تیمار سه­گانه کاربرد ۱۰۰ درصد کود اوره، باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم و باکتری سودوموناس فلورسنس نسبت به تیمار شاهد (عدم­مصرف هر سه تیمار) ۱/۲۶۱ درصد اختلاف داشتند. بیشترین میزان عملکرد دانه در تیمارهای سودوموناس فلورسنس (۴۷۰۰ کیلوگرم در هکتار) و کاربرد توأم ۱۰۰ درصد کود اوره و باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم (۵۵۰۰ کیلوگرم در هکتار) مشاهده گردید. به­نظر می‌رسد که کاربرد کود اوره و استفاده از هر دو نوع کود بیولوژیکی به­دلیل پتانسیل بالای باکتری­های محرک رشد ریزوسفری در تولید تنظیم­کننده­‌های رشد گیاهی سبب افزایش رشد ریشه گردیده است که در نهایت باعث افزایش جذب آب و مواد غذایی از خاک و افزایش عملکرد دانه شد.

---

اخیراً دود حاصل از سوختن گیاهان به جهت داشتن ترکیبات بیومحرک بر فرآیندهای زیستی و بیوشیمیایی در گروه فیتوهورمون‌های رشد قرار داده می‌شود. به منظور بررسی اثر شبه فیتوهورمونی دود به دست آمده از گیاه شقایق روی برخی از خصوصیات بیوشیمیایی گیاه دارویی ریحان، آزمایشی با اندازه‌گیری‌های مکرر در طی سال ۱۳۹۶ در گلخانه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل هشت سطح محلول‌پاشی برگی (شاهد، دودآب با غلظت‌های ۱:۵۰۰۰، ۱:۱۰۰۰، ۱:۵۰۰ و ۱:۱۰۰ (v/v) و فیتوهورمون‌های سایتوکینین، جیبرلیک اسید و اکسین هر یک با غلظت ۵۰ میکرومولار) با سه تکرار و در دو چین برداشت گیاه بود. نتایج نشان داد که کاربرد تیمارهای دودآب ۱:۱۰۰ و ۱:۵۰۰ (v/v) بدون اختلاف معنی‌دار با سیتوکینین، موجب بهبود وضعیت تبادلات گازی و افزایش محتوای کلروفیل شد. تمامی شاخص‌های فلورسانس کلروفیل نیز تحت کاربرد فیتوهورمون‌ها و دودآب افزایش قابل‌ملاحظه‌ای داشتند. سطوح مختلف محلول‌پاشی (به ویژه دودآب ۱:۵۰۰ و ۱:۱۰۰ (v/v)) موجب کاهش نشت الکترولیت‌ها از غشای سلولی و محتوای کربوهیدرات‌های محلول شد. بیشترین محتوای فنول کل و آنتوسیانین‌ها نیز به ترتیب تحت دودآب ۱:۱۰۰ و ۱:۵۰۰ (v/v) حاصل شد. دودآب ۱:۱۰۰ (v/v) بدون اختلاف معنی‌دار با فیتوهورمون‌های اکسین و جیبرلیک اسید موجب افزایش معنی‌دار سرعت فعالیت آنزیم پراکسیداز شد. به‌طور‌کلی می‌توان نتیجه گرفت که عصاره‌های آبی دود به خصوص در غلظت ۱:۱۰۰ (v/v) بدون اختلاف معنی‌دار با فیتوهورمون‌های سنتزی توانایی تقلیل محدودیت‌های بیوشیمیایی گیاه ریحان را داشته و می‌تواند وضعیت رشد آن را بهبود بخشد.

---

شمشاد خزری (Buxus sempervirens auct non L.) درختچه­ای سخت­ ریشه­زا است و تکثیر کندی دارد. این گونه­ی گیاهی با ارزش به دلیل هجوم نوعی قارچ به نام Calonectria pseudonaviculata، در معرض خطر انقراض قرار دارد. هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر غلظت­های مختلف ۶-بنزیل آمینو پورین (BAP) و ɑ-نفتالن استیک اسید (NAA) (صفر، ۵/۰، ۱، ۵/۱ و ۲ میلی­گرم در لیتر، از هر دو) بر ریزازدیادی شمشاد خزری بود. ضدعفونی ریزنمونه­های این گونه بسیار مشکل است. کاربرد تلفیقی ضدعفونی­کننده­ها پیشنهاد می­شود. نتایج ریزازدیادی نشان داد که بیشترین تعداد شاخساره (۶۰/۶ در گیاهچه)، در ریزنمونه­های سرشاخه­ی تیمارشده با ۱ میلی­گرم در لیتر BAP به­دست آمد. بیشترین تعداد گره (۵۰/۵ در گیاهچه) و تعداد برگ (با میانگین ۱۰/۸ عدد در گیاهچه)، به ترتیب در محیط­های غنی­شده با ۱ میلی­گرم در لیتر BAP همراه با ۵/۰ و ۲ میلی­گرم در لیتر NAA به­دست آمد. بالاترین طول ریشه (۱۵/۱۰ سانتی­متر در گیاهچه) در ریزنمونه­های تیمارشده با ۱ میلی­گرم در لیتر BAP همراه با ۱ میلی­گرم در لیتر NAA به­دست آمد. همچنین، بیشترین تعداد ریشه (۲۰/۸ در گیاهچه)، در ریزنمونه­های تیمارشده با ۵/۰ میلی­گرم در لیتر BAP همراه با ۱ میلی­گرم در لیتر NAA اندازه­گیری شد. بعد از تکثیر، گیاهچه­ها برای سازگاری به بستری از پیت و پرلیت به نسبت ۱ به ۱ منتقل شدند. حدود ۹۰ درصد از این گیاهچه­ها باززایی شدند و بقا داشتند. این گیاهچه­های زنده، از نظر ریخت­شناسی شبیه پایه­های مادری بودند.

---

---