محسن ثانی خانی، آرزو اکبری، عزیزاله خیری،
جلد ۹، شماره ۳۵ - ( ۲-۱۳۹۹ )
چکیده
گیاه دارویی هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis L.) از خانواده کدوییان می‌باشد. به منظور بررسی اثر اسیدهای آمینه فنیل‌آلانین و تریپتوفان بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی مورد نظر، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در چهار سطح و سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح مختلف اسیدهای آمینه فنیل‌آلانین و تریپتوفان (۰، ۵/۰، ۱ و ۲ میلی‌مولار) بودند. نتایج بدست آمده نشان داد که تیمارهای فنیل‌آلانین و تریپتوفان تاثیر معنی‌داری (۰۱/۰ ≥p) بر عمده صفات مورد بررسی شامل طول بوته، وزن‌تر و خشک پیکره رویشی، عملکرد بذر، کلروفیل، فنل و فلاونویید کل داشتند. بیشترین محتوای فنل و فلاونوئید کل به ترتیب مقدار ۹۴/۱۶ و ۳۱/۷ میلی‌گرم بر صد گرم وزن تازه در غلظت ۱ میلی‌مولار فنیل‌آلانین نسبت به شاهد با ۷۲/۱۰ و ۰۴/۴ میلی‌گرم برصد گرم وزن تازه مشاهده شد. همچنین صفات عملکرد میوه، وزن هزار دانه و فعالیت آنتی‌اکسیدانی تحت تاثیر تیمار دو اسید آمینه تفاوت معنی‌داری (۰۵/۰ ≥p) را نشان دادند. حداکثر عملکرد میوه در غلظت ۵/۰ میلی‌مولار تریپتوفان با ۶/۸۹۳۰ کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد در شاهد به میزان ۴/۶۳۴۴ کیلوگرم در هکتار مشاهده گردید. در مجموع سطوح مختلف تریپتوفان و فنیل‌آلانین می‌توانند نقش موثری در بهبود صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی و تولید این محصول داشته باشند. کاربرد ۲ میلی‌مولار فنیل‌آلانین جهت تولید حداکثر پیکر رویشی گیاه، تیمار ۱ میلی‌مولار هر دو اسید آمینه جهت بهبود شاخص‌های فیزیولوژیکی و ۵/۰ میلی‌مولار هر دو اسید آمینه برای عملکرد میوه مطلوب بوده و بسته به هدف، قابل توصیه می‌باشند.
