قارچهای اندوفیت به عنوان یکی از مهمترین میکروارگانیسم‌های خاکزی از طریق برقراری رابطه همزیستی های با گیاهان مختلف، نقش مهمی در بهبود رشد و تغذیه معدنی گیاهان میزبان خود ایفا می نمایند. این پژوهش به بررسی اثر تیمارهای قارچ Piriformospora indica و قارچهای میکوریز بر شاخص‌های فسفر کارایی و افزایش تحمل گیاه گندم (.Triticum aestivum L) به تنش کمبود فسفر می‌پردازد. بدین منظورآزمایشی گلخانه ای در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل با دو تیمار قارچی شامل قارچ P. indica (عدم تلقیح و تلقیح قارچ) و قارچهای آربوسکولارمیکوریزا (عدم تلقیح، G. Intraradices + G. mossea ,Glomus intraradices ,Glomus mossea) در شرایط کمبود فسفر در سه تکرار انجام پذیرفت. پس از گذشت ۶۰ روز از کشت گیاهان و اندازه گیری پارامترهایی نظیروزن خشک ریشه و شاخساره، میزان فسفر شاخساره و فعالیت آنزیم آنتی اکسیدان گایاکول پراکسیداز شاخساره، شاخص‌های فسفر کارایی محاسبه شد. نتایج نشان داد که اثر ریزجانداران مورد مطالعه بر شاخص‌های مذکور در سطح احتمال ۵ درصد معنی‌دار بود، به طوری که در شرایط تنش کمبود فسفر، تیمار تلقیح توأم قارچهای G. intraradices و P. indica در افزایش پارامترهای رشد، کارایی جذب فسفر، فسفر کارایی ریشه و شاخساره و شاخص تحمل تنش، مؤثرترین تیمار میکروبی گزارش گردید. تیمار تلقیح انفرادی قارچ P. indica نسبت به سایر تیمارها به دلیل دارا بودن توان بیشتر در انتقال فسفر از ریشه به اندام هوایی، نقش مؤثری در افزایش غلظت این عنصر در بخش هوایی گیاه داشت. نتایج این پژوهش نشان می دهد که قارچهای مورد مطالعه در شرایط کمبود فسفر از طریق افزایش جذب فسفر، بهبود رشد ریشه و شاخساره گیاه و اثر افزایشی بر فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز، موجب افزایش تحمل گندم به تنش کمبود فسفر می شوند. شایان ذکر است که تأثیر قارچهای مورد مطالعه بر ارقام مختلف گندم و نیز پاسخ آنتی اکسیداتیو آن‌ها به تنش کمبود فسفر ممکن است یکسان نباشد.
