فرآیند و کارکرد گیاهی

به­منظور بررسی کارایی همزیستی قارچ­های شبه­میکوریزا Piriformospora indica و میکوریزا Glomus mosseae بر بهبود میزان رنگیزه­های فتوسنتزی و شاخص­های فلورسانس در ذرت (رقم سینگل­کراس ۷۰۴) در سطوح مختلف آبیاری و فسفر، پژوهشی مزرعه­ای در سال ۱۳۹۴ در دو منطقه قراخیل (قائم­شهر) و بایع­کلا (نکا) به­صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. روش­های مختلف آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، ۷۵ و ۵۰ درصد نیاز آبی گیاه) در کرت­های اصلی و چهار سطح تلقیح (بدون تلقیح، تلقیح با قارچ میکوریز، تلقیح با قارچ شبه­میکوریزا و تلقیح همزمان دو قارچ) به­همراه سه سطح کود فسفره (عدم مصرف، ۵۰ و ۱۰۰ درصد مورد نیاز) در کرت­های فرعی قرار گرفتند. مطابق نتایج، با اعمال تیمارهای کم­آبیاری میزان کلروفیل a، b، a+b و حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم II (Fv/Fm) در مقایسه با تیمار آبیاری کامل به­طور معنی­داری در هر دو ایستگاه کاهش یافت. همچنین، نتایج این پژوهش حاکی از اثربخشی مثبت تلقیح قارچ (به­ویژه تیمار تلقیح همزمان) بر کارایی کوانتومی فتوسیستم II از طریق افزایش معنی­دار میزان فلورسانس حداکثر بود. هرچند، کارایی کوانتومی غیرفتوشیمیایی تنظیم­شده فتوسیستم II (Y(NPQ)) با اعمال تیمارهای کم­آبی افزایش یافت، اما تیمارهای تلقیح با قارچ سبب کاهش معنی­دار میزان این شاخص گردید. میزان کاهش در تیمار تلقیح همزمان از ۲۲ درصد در ایستگاه قراخیل تا حدود ۳۳ درصد در ایستگاه بایع­کلا متغیر بود. در مجموع، نتایج بیانگر کارایی مطلوب این قارچ­ها در کاهش اثرات منفی تنش کم­آبی روی میزان رنگیزه­های برگ و عملکرد کوانتومی فتوسیستم II از طریق کاهش آسیب به مراکز واکنشی فتوسیستم بود.