رضا فرجامی نژاد، قاسمعلی گروسی،
جلد ۸، شماره ۳۳ - ( ۱۰-۱۳۹۸ )
چکیده
آزادیراختین یکی از مهمترین متابولیت ثانویه چریش است که بهعنوان آفتکش طبیعی استفاده میشود. در این مطالعه تأثیر غلظتهای مختلف ساکارز (۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ درصد)، کلسیم کلرید، مونوپتاسیم فسفات، پتاسیم نیترات، منیزیم سولفات ونیترات آمونیوم (غلظتهای x۵/۰، x۱، x۵/۱، x۲ و x۵/۲ محیطکشت MS پایه) روی رشد سوسپانسیون سلولی چریش و تولید آزادیراختین مورد بررسی قرار گرفت. اگر چه بین تعدادی از غلظتهای تیمارهای اعمالشده اختلاف آماری معنیداری از نظر شاخصهای مورد مطالعه وجود نداشت اما بیشترین مقدار وزن تر و خشک با کاربرد ۳ درصد ساکارز، x۱ کلسیم کلرید، x۱ منیزیم سولفات و x۱نیترات آمونیوم (۰۲/۴۹۳ و ۲۷/۷۷ گرم در لیتر)، x۵/۲ مونوپتاسیم فسفات (۹۷/۵۰۰ و ۷۷/۸۰ گرم در لیتر) و x۵/۰ پتاسیم نیترات (۰۱/۴۹۵ و ۴۱/۷۸ گرم در لیتر) حاصل شد. بالاترین حجم سلولهای ساکن با کاربرد ۴ درصد ساکارز (۶۹/۹۵ درصد)، x۱ کلسیم کلرید و x۱نیترات آمونیوم (۹۳/۹۴ درصد)، x۵/۲ مونوپتاسیم فسفات (۲۲/۹۷ درصد)، x۵/۰ پتاسیم نیترات (۹۶/۹۴ درصد) و x۲ منیزیم سولفات (۹۶/۹۴ درصد) بهدست آمد. حداکثر مقدار تجمع آزادیراختین با کاربرد ۴ درصد ساکارز (۷۲/۳ میلیگرم در گرم وزن خشک)، x۵/۰ کلسیم کلرید (۸۰/۳ میلیگرم در گرم وزن خشک)، x۵/۰ مونوپتاسیم فسفات (۷۳/۳ میلیگرم در گرم وزن خشک)، x۱ و x۵/۱ پتاسیم نیترات (۶۹/۳ میلیگرم در گرم وزن خشک)، x۱ منیزیم سولفات (۶۹/۳ میلیگرم در گرم وزن خشک) و x۵/۱نیترات آمونیوم (۷۱/۳ میلیگرم در گرم وزن خشک) مشاهده گردید. بیشترین مقدار تولید آزادیراختین نیز با مقدار ۶۵/۲۸۶ میلیگرم در لیتر در محیطکشت MS پایه حاوی ۳ درصد ساکارز حاصل شد.
