۱۲ نتیجه برای ریحان
محمودرضا آذرخش، زهرا اسرار، حکیمه منصوری،
جلد ۲، شماره ۶ - ( ۱۲-۱۳۹۲ )
چکیده
در این تحقیق اثر اسید آمینه سیستئین در کاهش تنش فلز سنگین کبالت در گیاه ریحان بنفش (Ocimum basilicum) مورد بررسی قرار گرفت و پارامترهای وزن تر اندام هوایی و ریشه، سطح برگ، مقدار کلروفیل‌های aو b، کاروتنوئید، میزان آنتوسیانین، ترکیبات فنلی کل و محتوای قند احیا کننده اندازهگیری شد. تحقیق به صورت دو آزمایش جداگانه در دو گروه تیمار بذری و تیمار مرحله رویشی انجام شد. به این منظور از غلظتهای ۰، ۵۰۰ و ۲۵۰۰ میکرومولار سیستئین و ۰، ۱۰۰ و ۵۰۰ میکرومولار کبالت استفاده شد. غلظت بالای کبالت باعث کاهش در رنگیزههای فتوسنتزی، سطح برگ، طول ریشه و ساقه، وزن تر ریشه و اندام هوایی، افزایش در قندهای احیا کننده، آنتوسیانین و محتوای فنل کل گردید. تیمار بذری سیستئین باعث کاهش در وزن تر ریشه و افزایش در قندهای احیا کننده ، آنتوسیانین و کلروفیل نسبت به گیاهانی شد که تنها با کبالت تیمار شده بودند. همچنین تیمار مرحله رویشی سیستئین باعث افزایش سطح برگ، وزن تر اندام هوایی و ریشه و کاهش کاروتنوئید و فنل کل گردید. نتایج حاصل از تیمارهای سیستئین در غلظتهای متفاوت نشان داد که تیمار بذری سیستئین در غلظتهای پایین کبالت تأثیر بیشتری نسبت به غلظتهای بالای کبالت دارد در حالی که تیمار مرحله رویشی سیستئین در غلظت بالاتر کبالت تأثیر گذارتر است. با توجه به نتایج، سیستئین احتمالاً با کلاته کردن فلز و بیوسنتز فیتوکلاتین موجب کاهش تنش میشود.
صالحه نادری، صدیقه اسمعیل زاده بهابادی، براتعلی فاخری،
جلد ۴، شماره ۱۲ - ( ۵-۱۳۹۴ )
چکیده
ریحان (Ocimum basilicum)، گیاه دارویی از خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است که دارای ترکیبات ترپنوئیدی و فنیل پروپانوئیدی می باشد. کیتوزان با خاصیت الیسیتوری مکانیسمهای دفاعی در گیاه را تحریک میکند. در این پژوهش، اثر کیتوزان بر میزان مالون دی آلدئید (MDA)، پراکسید هیدروژن (H۲O۲)، فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان پراکسیداز (POD) و گایاکول پراکسیداز (GPX) و پلی فنل اکسیداز (PPO)، ترکیبات فنل کل، فلاوونوئیدها، آنتوسیانین‌ها، کلروفیل b، a و کارتنوئید، کربوهیدرات و پرولین مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور گیاه ریحان در مرحله پیش‌گلدهی با غلظت ۲ گرم در لیتر کیتوزان تیمار شد و سپس در زمان‌های ۱، ۲، ۳ و ۵ روز بعد از اعمال تیمار کیتوزان برداشت شدند. نتایج نشان داد میزان مالون دی آلدئید (MDA) و پراکسید هیدروژن (H۲O۲) در اندام هوایی و ریشه تحت تیمار کیتوزان در مراحل مختلف برداشت نسبت به شاهد به طور معنی داری افزایش می‌یابد. فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان پراکسیداز (POD) و گایاکول پراکسیداز (GPX) و پلی فنل اکسیداز (PPO)، ترکیبات فنل کل، فلاوونوئیدها، آنتوسیانین‌ها، کلروفیل b، a و کارتنوئید، کربوهیدرات و پرولین نیز نسبت به شاهد در اکثر موارد افزایش معنی داری نشان داد. بنابراین به نظر می رسد که کیتوزان به عنوان الیسیتور زیستی باعث افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان و افزایش تولید متابولیت های ثانویه می شود.
سمیه عقلمند، بهروز اسماعیل پور، پریسا جلیل وند، حمید رضا حیدری، نصیبه توکلی حسنکلو،
جلد ۶، شماره ۱۹ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده
تنش خشکی یک عامل محدود کننده تولید، در کشاورزی می باشد. برای به حداقل رساندن اثرات این تنش، ترکیبات مختلفی مورد آزمایش قرار گرفته اند. در این پژوهش به منظور بررسی تأثیر تنظیم کننده‌های رشد اسید سالیسیلیک و پاکلوبوترازول بر رشد و فیزیولوژی ریحان (Ocimum basilicum L.) در شرایط تنش کم آبی یک آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام پذیرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل سه تیمار کم آبیاری ۱۰۰، ۶۰ و ۳۰ درصد رطوبت ظرفیت مزرعه، محلولپاشی با اسید سالیسیلیک و پاکلوبوترازول در دو غلظت ۱۰۰ و ۲۰۰ پیپیام در دو مرحله با فواصل زمانی دو هفته‌ای و محلولپاشی گیاهان شاهد با آب مقطر بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش تعداد برگ، وزن خشک برگ، سطح برگ، ارتفاع بوته، مقدار نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل، هدایت روزنه ای و افزایش میزان پرولین در بافت برگ شده است. همچنین برهمکنش تنش خشکی و محلول پاشی تنها بر صفات مقدار نسبی آب بافت، ارتفاع بوته و سطح برگ معنی دار شد و بر سایر صفات معنی دار نبود. نتایج نشان داد غلظت ۲۰۰ پی پی ام سالیسیلیک اسید در سطح خشکی ۶۰ درصد طرفیت مزرعه، بیشترین تاثیر را بر جلوگیری از کاهش سطح برگ، ارتفاع گیاهچه و RWC داشته است. همچنین به طور کلی محلول پاشی اسید سالیسیلیک ، نتایج بهتری نسبت به پاکلوبوترازول در کاهش آثار ناشی از تنش خشکی نشان داد
سیده حدیثه بهاری ساروی، همت اله پیردشتی، یاسر یعقوبیان،
جلد ۶، شماره ۱۹ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده
بهمنظور بررسی اثر باکتریهای افزاینده رشد (PGPR) بر فلورسانس کلروفیل و برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه ریحان تحت تنش شوری، آزمایشی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش شوری در چهار سطح (۰، ۴۰، ۸۰ و ۱۲۰ میلیمولار کلریدسدیم) و تیمار زیستی در سه سطح شامل شاهد بدون تلقیح باکتری، تلقیح با باکتریهای ازتوباکتر و آزوسپیریلوم و باکتریهای آزوسپیریلوم، سودوموناس و باسیلوس بود. بر اساس نتایج، افزایش تنش شوری باعث افزایش فلورسانس حداقل (Fo) و حداکثر (Fm) و کارایی کوانتومی غیرفتوشیمیایی تنظیم نشده فتوسیستم II [Y(NO)] و نیز کاهش فلورسانس متغیر (Fv)، حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم II (Fv/Fm) و کارایی کوانتومی فتوشیمیایی مؤثر فتوسیستم II [Y(II)] شد. روند تغییرات سبزینگی برگ و کلروفیل a و b در تیمار شاهد در سطوح پایین و متوسط شوری افزایشی و در شوری بالاتر کاهشی بود، ولی محتوای کاروتنوئیدها و محتوی رطوبت نسبی (RWC) همواره روند کاهشی و نشت الکترولیت روند افزایشی داشت. با این وجود، کاربرد باکتریهای افزاینده رشد، Fo و Y(NO) را بهصورت معنیداری کاهش وFv ،Fv/Fm و Y(II) را نسبت به شاهد افزایش داد. از بین تیمارهای زیستی، کاربرد همزمان آزوسپیریلوم، سودوموناس و باسیلوس با افزایش ۱۲ درصدی Y(II) و کاهش ۱۶ درصدی Y(NO) بیشترین اثر مثبت را بر سیستم فتوسنتزی گیاه داشت. تیمار زیستی، همچنین باعث بهبود سبزینگی برگ، غلظت کلروفیل a و RWC و نیز کاهش نشت الکترولیت شد. در مجموع، نتایج بیانگر نقش مثبت باکتریهای افزاینده رشد بهویژه کاربرد همزمان باکتریهای آزوسپریلیوم، سودوموناس و باسیلوس بر بهبود پارامترهای فلورسانس کلروفیل یرگ و صفات فیزیولوژیک گیاه ریحان بود.
بهروز اسماعیل ژور، مرضیه داوودی، حمیده فاطمی،
جلد ۷، شماره ۲۴ - ( ۵-۱۳۹۷ )
چکیده
فلز سنگین نیکل از ریزمغذیهای ضروری بوده که در صورت افزایش غلظت آن بیش از حدمجاز، در گیاهان، باعث ایجاد مسمویت و یا حتی مرگ گیاه، انسان و حیوانات میشود. استفاده از تغذیه معدنی مناسب یک راهکار مدیریتی سودمند برای این مشکل میباشد. به منظور بررسی اثر تغذیه سیلیکون بر گیاه ریحان در شرایط تنش نیکل، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار در شرایط گلخانهای انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل تنش نیکل در غلظتهای ۰، ۷۵، ۱۰۰ و ۱۵۰ پیپیام و محلولپاشی گیاهان با غلظت ۱ میلیمولار سیلیکون و آب (به عنوان شاهد) بود.. دراین آزمایش صفاتی نظیر ارتفاع بوته، وزن تراندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ساقه، تعداد برگ، تعدادساقه، سطح برگ، وزن ترریشه، وزن خشک ریشه، نشت غشا، کلروفیل، کاروتنوئید محتوای نسبی اب، آنزیم های آنتی اکسیدان و غلظت نیکل ریشه و بخش هوایی اندازهگیری شد. نتایج نشان داد تنش نیکل روی تمامی صفات تاثیر معنیدار داشت. در غلظت ۱۵۰ پی پی ام نیکل تمام شاخصهای رشد رویشی و بوشیمیایی گیاه به صورت معنیداری کاهش یافت. محلولپاشی با سیلیکون سبب افزایش در صفات تعداد برگ، تعداد شاخه جانبی، ارتفاع گیاه، و سطح برگ شد. محلولپاشی با سیلیکون توانست اثرات منفی تنش فلز سنگین نیکل را با تأثیر بر کلروفیل کل، کلروفیل b، کارتنوئید، کربوهیدرات، آنزیم کاتالاز، غلظت نیکل در اندام هوایی تخفیف دهد.
بتول اسدی، منیره چنیانی، مهرداد لاهوتی،
جلد ۷، شماره ۲۷ - ( ۱۱-۱۳۹۷ )
چکیده
گیاه ریحان(Ocimum basilicum L.) متعلق به تیره نعناع و از گیاهان نسبتاً حساس به شوری محسوب میشود. تنش شوری یکی از مهمترین عوامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی است. این پژوهش به منظور بررسی مقایسه ای تاثیر بهبودی غلظت های مختلف سیلیسیم (SiO۴-۲)(۰، ۱ و۲ میلی مولار) و اسیدآسکوربیک (۰، ۲۵ و۵۰ میلی مولار) بر گیاه ریحان سبز در مواجه با سطوح مختلف تنش شوری (۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی مولار) در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار انجام شد. بدین منظور، شاخص پایداری غشاء، میزان پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء و محتوای پراکسید هیدروژن (H۲O۲) و توان آنتی اکسیدانی آنزیمی و غیرآنزیمی (فعالیت آنزیم های آسکوربات پراکسیداز، پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز و کاتالاز، محتوای پرولین و قندهای محلول) در شرایط مختلف تنش و تیمارها مورد ارزیابی قرار گرفت. هرچند تجمع پرولین و کربوهیدرات های محلول در برگ ریحان سبز، درنتیجه تیمار خارجی سیلیسیم در حین تنش شوری دارای بیشینه افزایش بود (به ترتیب μmol/g F.W. ۶۴۷/۱۰ و g/۱۰۰g D.W. ۸۴۷/۷۲) ولیکن تیمار خارجی اسید آسکوربیک توانست نقش مهمی در کاهش معنی دار میزان پراکسید شدن لیپیدهای غشاء و محتوای H۲O۲ در برابر تنش شوری (به ترتیب μmol/g F.W. ۶۴۵/۵۸۰ وμg /g F.W. ۱۴۵/۱۳۵) داشته باشد. نتایج این پژوهش نشان داد که فعالیت همه آنزیم های مورد بررسی درغلظت های بالای نمک افزایش یافت اما کاربرد سیلیسیم و اسیدآسکوربیک منجر به بیشینه افزایش معنی دار فعالیت آنزیم های پراکسیداز و کاتالاز در برگ ها گردید. افزایش معنی دار (۱۲۲درصدی) فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز در نتیجه تیمار با سیلیسیم و افزایش معنی دار (۱۳۷درصدی) فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز در نتیجه تیمار با اسیدآسکوربیک مشاهده شد. بر اساس نتایج این پژوهش، مصرف سیلیسیم و اسیدآسکوربیک به عنوان تیمارهای خارجی می توانند از طریق تاثیر بر مسیرهای ویژه و مجزای دفاعی، سیستم مقاومتی گیاه ریحان در برابر تنش شوری را افزایش دهند و کاندیداهای مناسبی در جهت کاهش اثرات مخرب شوری بر بقا و رشد گیاه باشند
قادر رستمی، محمد مقدم،
جلد ۸، شماره ۲۹ - ( ۲-۱۳۹۸ )
چکیده
به منظور بررسی اثرات تعدیلکنندگی آزومیت بر شدت تنش شوری در گیاه دارویی ریحان، آزمایشی گلدانی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش شوری در سه سطح (۰، ۵۰ و ۱۰۰ میلیمولار) و کاربرد آزومیت بصورت مخلوط با خاک قبل از کشت در چهار سطح (۰، ۳، ۶ و ۹ گرم در کیلوگرم خاک) بودند. صفات رویشی گیاه از قبیل ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، طول گلآذین، طول برگ و وزن تر و خشک برگ با افزایش میزان تنش شوری کاهش معنیداری نسبت به تیمار شاهد نشان دادند. کاربرد آزومیت به میزان ۹ گرم در کیلوگرم خاک در سطوح بالای تنش سبب بهبود این صفات نسبت به گیاهان شاهد گردید. همچنین بیشترین میزان کلروفیل a برگ در گیاهان بدون تیمار شوری و تنش شوری ۵۰ میلیمولار با کاربرد ۹ گرم آزومیت بر کیلوگرم خاک به ترتیب به میزان ۵۳/۸ و ۴۸/۷ میلیگرم/گرم وزن تر برگ بدست آمد. بیشترین میزان فعالیت آنتیاکسیدانی (۹۰ درصد)، فنل کل (۹۳/۰ میلیگرم/گرم وزن تر) و پرولین (۴/۰ میلیگرم/گرم وزن خشک) در تیمار تنش شوری ۱۰۰ میلیمولار و کاربرد ۹ گرم آزومیت بر کیلوگرم خاک مشاهده گردید. همچنین بیشترین محتوای رطوبت نسبی برگ نیز در شرایط عدم تنش شوری (شاهد) و کاربرد ۹ گرم آزومیت حاصل شد. به نظر میرسد که مصرف آزومیت به عنوان یک ماده طبیعی هم راستا با کشاورزی پایدار در شرایط تنش شوری میتواند باعث افزایش رشد گیاه و بهبود خصوصیات بیوشیمیایی ریحان شود.
صدیقه سلجوقی، منیره رنجبر،
جلد ۸، شماره ۳۳ - ( ۱۰-۱۳۹۸ )
چکیده
روی و مس از عناصر ضروری برای رشد و نمو گیاهان هستند. این دو عنصر در غلظتهای بالا بهعنوان فلز سنگین عمل کرده و باعث تنش اکسیداتیو میشوند. هدف این تحقیق بررسی اثر این عناصر بر گیاه ریحان با نام علمی Ocimum basilicumاز گیاهان مهم دارویی و غذایی است. دراین مطالعه بذرهای گیاه در گلدانهای حاوی کوکوپیت و پرلیت کاشته و در مرحله چهار برگی تحت تیمار غلظتهای صفر، ۳۵۰ و ۵۵۰ میکرومولار سولفات روی و صفر، ۲۰ و ۴۰ میکرومولار سولفات مس در سه تکرار قرار گرفتند. پس از یک ماه تیمار تجمع این عناصر میزان پرولین، قند محلول، پروتئین کل، رنگیزههای فتوسنتزی و میزان مالون دی‌آلدهید، تعداد و سطح برگ بررسی شد. نتایج نشان داد اثر سطوح مختلف غلظتهای مس و روی بر درصد جوانه‌زنی، تعداد برگ و طول ساقه گیاه ریحان از نظر آماری معنیدار نبود. اما با افزایش توأم فلز روی و مس وزن تر و خشک ریشه و ساقه بهترتیب تا ۵۴۰/۰، ۱۲۰/۰، ۱۸۲/۰ و ۱۶۰/۰ گرم و سطح برگ گیاه تا ۱۷۲/۶ سانتیمتر مربع در تیمار ۴۰ میکرومولار سولفات مس بدون روی همچنین محتوی مالون دی‌آلدهید (۱۸۷/۰ میکرومول بر گرم) و پرولین در غلظت ۵۵۰ میکرومولار روی همراه با هر دو غلظت مس، میزان قند محلول، پروتئین کل در غلظت ۵۵۰ میکرومولار روی همراه با ۴۰ میکرومولار مس افزایش یافت. تیمار مس و روی از نظر آماری بر فعالیت آنزیمهای پراکسیداز و کاتالاز تأثیر معنیداری نداشت. میزان رنگیزههای فتوسنتزی در غلظتهای بالای روی و مس کاهش یافت به طوریکه میزان کلروفیل کل به ۷۹/۹ میلیگرم بر گرم رسید. با افزایش غلظت مس و روی در محیط تجمع این عناصر در ریشه و ساقه افزایش یافت. البته تجمع در ریشه در مقایسه با اندام هوایی بیشتر بود. افزایش سطوح بالای روی و مس در محیط باعث کاهش میزان تجمع مس در ساقه و ریشه و روی در ساقه گردید که تأییدکننده وجود برهمکنش بین دو عنصر است. افزایش هر یک از این دو عنصر در محدوده غلظتهای ذکرشده تأثیر نامطلوب بر این گیاه ندارد اما بر همکنش آنها میتواند تغییرات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در گیاه داشته باشد. بر این اساس غلظت بهینه این دو عنصر در گیاه ریحان ۳۵۰ میکرومولار همراه با دو غلظت مس بهنظر میرسد.
عفت السادات احمدی موسوی، فاطمه نصیبی، خسرو منوچهری کلانتری، محبوبه زارع،
جلد ۸، شماره ۳۳ - ( ۱۰-۱۳۹۸ )
چکیده
سِس مزرعه یک گیاه انگل اجباری بدون برگ و ریشه است، که منابع خود را به طور کامل از گیاهان میزبانش به دست می‌آورد. کنترل گونه های مختلف سِس بسیار دشوار است. استفاده از روشهای کنترل بیولوژیک یکی از روشهای مؤثر برای مدیریت سِس میباشد. کاراجینانها پلی ساکاریدهای استخراج شده از جلبکهای قرمز دریایی میباشند که اخیراً مشخص شده بعنوان الیسیتور در فعال سازی پاسخهای دفاعی گیاه نقش دارند. در این تحقیق ارتباط تشریحی بین گیاه سِس مزرعه و میزبانش، ریحان سبز و اثرات حفاظتی پلی ساکارید استخراج شده از جلبک قرمز کاپا-کاراجینان در برابر حمله سِس و توقف پیشروی آن در گیاه میزبانش ریحان مورد بررسی قرار گرفت که مشاهده شده تیمار کاراجینان روی پارامترهای رشدی گیاهان اثر دارد. مقدار لیگنین و سلولز گیاهان تیمار شده توسط کاراجینان تغییری نشان نداد، ولی پیش تیمار کاراجینان در گیاهان ریحان پارازیته شده توسط سِس موجب افزایش قابل توجه مقدار لیگنین و سلولز گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که اسپری برگی گیاهان ریحان توسط کاپا-کاراجینان موجب افزایش مقاومت ریحان در برابر تهاجم سِس میشود. بنابراین می‌توان از کاراجینان بعنوان محرک زیستی در حفظ گیاهان در برابر آلودگی گیاه سِس استفاده نمود.
صالح شهابی وند، احمد آقایی، معصومه اطهاری، یوسف نصیری،
جلد ۱۱، شماره ۴۷ - ( ۱۱-۱۴۰۱ )
چکیده
محلولپاشی عناصر کم‌مصرف از جمله روی، یک روش سریع و ساده برای رفع یا کاهش کمبود این عناصر در گیاه است. بهمنظور ارزیابی اثر محلولپاشی عنصر روی به دو صورت معمول و نانوذره بر پاسخهای رشدی و آنتیاکسیدانی گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.)، این تحقیق بهصورت طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار و در شرایط گلخانهای اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح اکسید روی (صفر، ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ میلیگرم بر لیتر) و چهار سطح نانوذره اکسید روی (صفر، ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ میلیگرم بر لیتر) بودند. نتایج تجزیه واریانس مشخص کرد که اثر تیمارها بر صفات رشدی و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان معنیدار بود. نتایج نشان داد که تحت تیمار اکسید روی معمولی در سطح ۱۰۰ میلیگرم، طول اندام هوایی و ریشه و وزن خشک اندام هوایی و ریشه افزایش معنیدار در مقایسه با شاهد یافتند. تیمار نانوذره روی در همه سطوح بهخصوص در سطح ۱۰۰ میلیگرم اثر مثبت معنیدار بر همه شاخصهای رشدی شامل طول اندام هوایی و ریشه، طول و تعداد گلآذین و وزن خشک اندام هوایی و ریشه نسبت به شاهد داشت. با افزایش غلظت هر دو تیمار روی معمولی و نانوذره روی، میزان فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز در ریشه و اندام هوایی افزایش یافت. کمترین و بیشترین مقدار شاخصهای رشدی و میزان فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان بهترتیب در گیاهان شاهد و تیمار ۱۰۰ میلیگرم بر لیتر نانوذره مشاهده شد. نتایج این مطالعه نشان‌دهنده تأثیر مثبت و بارز فرم نانوذره اکسید روی نسبت به فرم معمولی اکسید روی، بر رشد و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان در گیاه دارویی ریحان است.
معصومه رفیعی، لیلا شبانی، محمدرضا سبزعلیان،
جلد ۱۲، شماره ۵۴ - ( ۴-۱۴۰۲ )
چکیده
پرایمینگ، قرار گرفتن موجودات یا سلولها در معرض میزان کمی از عوامل خسارتزای فیزیکی یا شیمیایی است که موجود زنده را برای قرار گرفتن در معرض تنش بعدی از طریق پاسخ بهبود یافته آماده میکند. بر این اساس در این مطالعه تأثیر پیش تیمار چهار نور مختلف LED شامل نور LED قرمز، نور LED قرمز (۷۰%) + آبی (۳۰%)، نور LED آبی و نور LED سفید در مقایسه با نور گلخانه بر روی دو ژنوتیپ سبز و بنفش گیاه ریحان شیرین در شرایط شاهد و تنش شوری با غلظت ۱۵۰ میلیمولار NaCl مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام پژوهش، بذرهای دو ژنوتیپ سبز و بنفش ریحان شیرین در گلدانهای حاوی خاک لومی شنی کشت داده شد. پس از گذشت ۵۰ روز، تعداد ۴۸ گلدان به اتاقک حاوی لامپهای LED منتقل شد و تعداد ۱۲ گلدان در گلخانه نگهداری شد. پس از دو هفته گلدانها از اتاقک حاوی لامپهای LED به گلخانه منتقل شدند و تیمار شوری به مدت دو هفته اعمال شد. نتایج نشان داد تیمار ۱۵۰ میلیمولار NaCl سبب کاهش وزن تر و خشک اندام هوایی و کلروفیل a و افزایش میزان پراکسید هیدروژن، فعالیت آنزیم کاتالاز و ترکیبات فنولیک کل در هر دو ژنوتیپ در شرایط نور گلخانه شد. در شرایط شاهد نوری در هر دو ژنوتیپ، نور LED قرمز + آبی نسبت به بقیه نورها وزن تر و خشک اندام هوایی، میزان کلروفیل a و ترکیبات فنولیک کل را افزایش و محتوای پراکسید هیدروژن را کاهش داد. در شرایط شوری نتایج نشان داد که پیش تیمار با نور LED قرمز + آبی در ژنوتیپ سبز و LED قرمز در ژنوتیپ بنفش سبب افزایش وزن تر اندام هوایی (بهترتیب ۶۵ درصد و ۵۲ درصد) و وزن خشک اندام هوایی (بهترتیب ۲ برابر و ۷۳ درصد)، کلروفیل a (بهترتیب ۹۸ درصد و ۵۸ درصد)، ترکیبات فنولیک کل (بهترتیب ۲ برابر و ۲۰ درصد) و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان و کاهش محتوای پراکسید هیدروژن (بهترتیب ۳۳ درصد و ۷۲ درصد) نسبت به گیاهان پیش تیمار نشده با این نورها شده است. با توجه به نتایج به دست آمده، استفاده از پیش‌تیمار LED (نور LED قرمز + آبی در ژنوتیپ سبز و LED قرمز در ژنوتیپ بنفش) با تقویت مکانیسمهای حمایتی مانند کاهش پراکسیداسیون لیپیدهای غشا، افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی، ترکیبات فنلی و رنگیزههای فتوسنتزی، در بهبود وضعیت گیاه ریحان در هر دو شرایط شاهد نوری و شوری نقش بسزایی داشته است.
محمد سربرهنه، رشید جامعی،
جلد ۱۳، شماره ۶۳ - ( ۱۰-۱۴۰۳ )
چکیده
تنش شوری یکی از مهمترین تنشهای غیرزیستی در مناطق زیادی از ایران به ویژه مزارع کاشت انوع گیاهان دارویی است که موجب بروز مشکلات متعددی شده است. گیاه ریحان از جمله گیاهان دارویی مهم است که به دلیل داشتن ترکیبات فنلی مختلف در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. امنیت غذایی کشاورزی جهان به‌طور جدی تحت تأثیر تغییرات آب و هوایی و رشد سریع جمعیت قرار گرفته است. برای مقابله با این تهدیدها لازم است محققین از فناوری‌های جدید استفاده نمایند. در همین راستا، تاکنون چندین نانوذره از قبیل نانوذرات نقره برای جوانه‌زنی بذور، رشد گیاه و تحمل به تنشهای زیستی در تعدادی از گیاهان زراعی استفاده شده است. بر همین اساس مطالعه حاضر به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور و سه تکرار روی گیاهچه‌های ریحان انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل شوری در سطوح صفر، ۷۵ و ۱۵۰ میلیمولار به صورت کاربرد پای بوته و نانونقره در دو سطح صفر و ۷۵ ppm به صورت محلولپاشی استفاده شد. برخی شاخصهای بیوشیمیایی از قبیل محتوای فنل کل، پراکسید هیدروژن و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان از قبیل سوپراکسید دیسموتاز (SOD)،آسکوربات پراکسیداز (AXP)، کاتالاز (CAT) و گایاکول پراکسیداز (POX) و آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز (PAL) در ریشه و اندام هوایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که کاربرد همزمان شوری و نانونقره منجر به افزایش قابل ملاحظه محتوای فنل کل در اندام‌های هوایی و ریشه (به ترتیب افزایش ۸۹/۴۶ و ۴۸/۴۵ درصدی)، افزایش فعالیت PAL در اندام‌های هوایی و ریشه (به ترتیب افزایش ۵۱/۳۲ و ۵۶/۴۱ درصدی) و همچنین افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان SOD دراندام هوایی و ریشه (به ترتیب افزایش ۹۷/۵۸ و ۱۱/۴۳ درصدی)، CAT (۷۶/۶۳ و ۳۱/۷۳ درصدی) و APX (۱۸/۷۴ و ۷۹/۳۱ درصدی) شد. همچنین نتایح بیانگر کاهش محتوای پراکسید هیدروژن در اندام‌های هوایی و ریشه در مقایسه با شاهد بود. بهطورکلی، به نظر میرسد نانونقره از طریق کاهش محتوای پراکسید هیدروژن، افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان و امحتوای فنل توانسته تحمل گیاه ریحان را به تنش شوری افزایش دهد..
