۱۳۶ نتیجه برای آنتیاکسیدان
لیلا زرندی میاندوآب، فرشاد پوریوسف، سیده فهیمه رضوی، نادر چاپارزاده،
جلد ۰، شماره ۱ - ( ۹-۱۴۰۱ )
چکیده
در جلبکهای قرمز و سیانوباکترها، فیکوبیلینها بهعنوان مولکولهای دارای زنجیر باز تتراپیرولی، نقش رنگدانههای کمکی جمعکننده نور فتوسنتزی را بازی میکنند. رنگدانههای فیکوبیلینی از طریق پیوند کووالانسی به پروتئینها متصل شده و فیکوبیلیپروتئینهای حاصل در سطح غشاهای تیلاکوئیدی کمپکلسهای ماکرومولکولی درشت به نام فیکوبیلیزومها را تشکیل میدهند. در آبهای عمیق تنها نور سبز برای سیانوباکترها قابل دسترس است، لذا فیکوبیلیزومها قادر به جذب کارای این بخش از نور بوده و این مسئله به بقای سیانوباکترها کمک میکند. سیانوباکترها در پاسخ به تغییرات شرایط محیطی قادر به تغییرات کمی در ترکیب رنگدانهای فیکوبیلیزومها هستند. فیکوسیانین با رنگ آبی تیره یکی از انواع فیکوبیلیپروتئینهاست که به شکل وسیعی بهعنوان مهمترین رنگ و آنتیاکسیدان طبیعی مورد استفاده قرار میگیرد. خصوصیات جاروبگری از رادیکالهای آزاد فیکوسیانین بخوبی شناخته شده است. فیکوسیانین با حذف گونههای اکسیژن و نیتروژن فعال از ایجاد تنش اکسیداتیو، که به ساختار بیومولکولهای سلولی آسیب جدی وارد میکند، جلوگیری میکند. کاربردهای متنوع، از دخالت در پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با رادیکالهای آزاد شامل سرطان و آلزایمر گرفته تا اثرات ضدمیکروبی، از استفاده در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی تا صنایع و گردش مالی قابلملاحظه این محصول، اهمیت مرور مطالعات در زمینه فیکوسیانین را روشن میسازد. از این رو مقاله حاضر یافتههای جدید در مورد منابع، ساختار، عملکرد، تولید، روشهای استخراج و کاربردهای فیکوسیانین را مرور و توصیف خواهد کرد.
مهرناز کیهان فر، هاجرالسادات منصوری تهرانی،
جلد ۰، شماره ۱ - ( ۹-۱۴۰۱ )
چکیده
در سالهای اخیر، تعداد گزارشهای تولید نانوذرات با استفاده از روشهای سبز بهطور تصاعدی افزایش پیدا کرده است. روشهای سبز تولید نانوذرات بر پایه واکنشهای اکسیداسیون و احیا است که در آن یونهای فلزی با کمک ترکیباتی که در موجودات زنده یا عصارههای آنها وجود دارد، از جمله آنتی‌اکسیدان‌ها، به نانوذرات احیا میگردند. در سلول‌های زنده، در حین فرایند اکسیداسیون سلولی رادیکالهای آزاد تولید می‌شوند که برای سلول بسیار سمی هستند و آنتی‌اکسیدان‌ها از آسیب‌رسانی رادیکالهای آزاد به سلول ممانعت میکنند. حضور آنتی‌اکسیدان‌ها در عصارههای گیاهی در نقش احیاءکننده و پایدارکننده، میتواند به سنتز سبز نانوذرات فلزی یا اکسید فلزی پایدار کمک کند. نانوذرات سبز تولیدشده با عصارههای گیاهی علاوه بر پایداری بیشتر و اندازه بهتر نسبت به نانوذرات تولیدشده با استفاده از سایر موجودات زنده، خواص زیستی بهبود یافته نیز دارند. خاصیت آنتیاکسیدانی عصاره یک پارامتر مهم برای کنترل سنتز سبز نانوذرات فلزی است و بررسی خاصیت آنتیاکسیدانی عصارههای گیاهی میتواند به انتخاب بهتر عصارههای گیاهی برای سنتز نانوذرات با خواص دلخواه منجر شود.
سولماز سلیمانی، مرتضی یوسف زادی، میترا آرمان،
جلد ۰، شماره ۱ - ( ۹-۱۴۰۱ )
چکیده
جلبکهای دریایی دارای طیف گسترده‌ای از ترکیبات آنتیاکسیدانی شناخته شده‌اند. آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی که در بسیاری از جلبک‌ها یافت می‌شوند، از ترکیبات مهم زیستفعال هستند که از طریق محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب اکسیداتیو، بیماری‌های مختلف و فرآیندهای پیری نقش مهمی دارند. در حال حاضر علاقه جهانی در یافتن آنتی‌اکسیدان‌های جدید و ایمن از منابع طبیعی وجود دارد. جلبک‌ها می‌توانند تولید، انباشتگی و ترشح متابولیت‌های اولیه و ثانویه متنوعی از جمله کاروتنوئیدها، ترکیبات فنلی، فیکوبیلینها، ترکیبات سولفاته و ویتامین‌ها داشته باشند. همه ترکیبات نامبرده دارای ارزش فراوان در صنایع داروسازی، تغذیه و آرایشی و بهداشتی هستند. هدف از این مطالعه، معرفی جلبک‌ها بهعنوان یک منبع ارزشمند غنی از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی است که میتوان در صنایع مختلف از آن استفاده نمود.
حکیمه علومی، عفت السادات احمدی موسوی،
جلد ۰، شماره ۱ - ( ۹-۱۴۰۱ )
چکیده
ملاتونین (ان-استیل ۵- متوکسی تریپتامین) یک ترکیب ایندولی مشتق از تریپتوفان بوده و در کلروپلاست و میتوکندری سلول‌های گیاهی سنتز می‌شود. ملاتونین در تمام گونههای گیاهی یافت می‌شود و مقدار آن به اندام یا بافت گیاهی بستگی دارد. از آنجایی‌که این مولکول دارای عملکردهای متعددی در گیاه است، بهعنوان تنظیمکننده رشد گیاهی در نظر گرفته می‌شود. از عملکردهای مهم ملاتونین، تأثیر قابلتوجه آن بر هورمون‌های اکسین، جیبرلین، سیتوکینین و اسید آبسیزیک است. ملاتونین دارای فعالیت‌های آنتیاکسیدانی و مشابه اکسین در گیاهان است. ملاتونین دارای نقش‌های متعددی در پاسخ‌های فیزیولوژیکی گیاه مانند بهبود جوانهزنی بذر و رشد جنین، فتوسنتز (مقدار رنگیزه‌ها، تنفس نوری، هدایت روزنه‌ای و مصرف آب)، تولید بذر و میوه، تنظیم اسمزی و متابولیسم است. ملاتونین در افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنش‌های غیرزیستی مانند خشکسالی، سرما، گرما، شوری، آلاینده‌های شیمیایی، علف‌کش‌ها و اشعه ماوراء بنفش نقش دارد. اثرات متنوع ملاتونین در بروز پاسخ‌های فیزیولوژیکی را به ویژگی آنتیاکسیدانی آن نسبت میدهند. ملاتونین بهعنوان یک آنتیاکسیدان در بسیاری از فعالیت‌های سلولی عمل کرده و در گیاهان بهعنوان یک روبشگر عالی گونههای فعال اکسیژن (ROS) و گونههای فعال نیتروژن (RNS) است. همچنین ملاتونین موجب فعالشدن پاسخ آنتیاکسیدانی سلول و فاکتورهای رونویسی مختلف شده، درنتیجه آنزیمهای آنتیاکسیدانی مانند سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، پراکسیداز و آنزیمهای چرخه آسکوربات-گلوتاتیون فعال می‌شوند. این ترکیب، همچنین بهعنوان تنظیمکننده ریتم شبانه‌روزی، محافظ و محرک رشد سلول، در ریشه‌زایی و محافظت در برابر عوامل تنش‌زا نقش دارد. بنابراین، با توجه به ویژگیهای ذکرشده میتوان از ملاتونین برای بهبود کیفی محصولات زراعی و باغی در برابر شرایط نامساعد محیطی و تنش‌های غیرزیستی استفاده کرد.
مریم شهبازی، امین کرمی، محمدسعید پذیرنده، زهرا سادات شبر،
جلد ۰، شماره ۱ - ( ۹-۱۴۰۱ )
چکیده
گلوتاتیون S-ترانسفراز (GST) از بزرگترین خانواده‌های پروتئینی چند ژنی است که در تمام گونههای گیاهی و سایر موجودات زنده حضور دارند. تاکنون برای GSTsها که در شرایط تنش و محرک‌های درونی و بیرونی بسیار القاپذیر هستند، نقش‌های متعددی در گیاهان از جمله دخالت در متابولیسم ثانویه، رشدونمو، از طریق فعالیت آنتیاکسیدانی مقابله با تنش‌های محیطی مانند خشکی، حرارت بالا، شوری و همچنین سم‌زدایی علف‌کش‌ها شناخته شده است. این آنزیم‌ها با اتصال گلوتاتیون به انواع سوبستراها مانند اندوبیوتیک‌ها و زنوبیوتیک‌ها منجر به سم‌زدایی سلولی می‌شوند. اغلب GSTها آنزیمهای محلول سیتوپلاسمی بوده ولی ایزوفرم‌های میتوکندریایی و میکروزومال هم در گیاهان و حیوانات شناخته شده‌اند. در این مقاله بخشی از مهمترین یافتههای اخیر درباره تکامل GST، فراوانی و ویژگیهای ساختاری با تأکید بر نقش‌های آنها در گیاهان ارائه می‌شود. همچنین به جدیدترین کاربردهای این خانواده پروتئینی در بیوتکنولوژی و محیطزیست اشاره خواهد شد.
مهری عسکری، محمد رضا امیرجانی، طاهره صابری،
جلد ۳، شماره ۷ - ( ۶-۱۳۹۳ )
چکیده
نانومواد به عنوان یکی از مهمترین ابتکارات علم جدید در نظر گرفته می‌شوند. نانوذرات خیلی واکنش‌پذیر هستند. این خاصیت به میزان زیادی به اندازه ( ۱ تا ۱۰۰ نانومتر)، سطح بزرگ و محلولیت بالای آنها وابسته است. در بین همه ریزمغذی‌ها، آهن بیشترین مقدار را در گیاهان دارد. آهن بخش کاتالیزوری بسیاری از آنزیمهای اکسیداسیون و احیا است و برای سنتر کلروفیل مورد نیاز است. در این مطالعه، نانو اکسیدآهن در ۶ سطح مختلف (۰، ۵، ۱۰، ۲۰، ۳۰ و ۴۰ میکرولیتر) و محیط غذایی هوگلند کامل (محتوی کلات آهن) به عنوان شاهد به مدت ۷۰ روز به گیاه پریوش داده شد. نتایج نشان می‌دهد نانوذرات اکسیدآهن باعث افزایش معنیدار تمامی پارامترهای رشد برگ و مقدار کربوهیدرات برگ در مقایسه با گیاهان کنترل شده است ولی هیچ اثری بر مقدار پرولین و مقدار آنتی اکسیدان‌ها و تراکم روزنه برگ نداشته است. بیشترین مقدار پارامترهای رشد برگ در سطح μl۳۰ نانوذرات اکسیدآهن بدست آمد و کمترین مقدار این پارامترها در سطح μl۰ نانوذرات اکسیدآهن بدست آمد. بیشترین مقدار پرولین، فعالیت آنتی‌اکسیدانتی در سطح μl۰ آهن سنجش گردید، از این جهت غلظت μl۰ آهن برای گیاه تنش محسوب می‌شود. بنابراین استفاده از کود نانوذرات اکسیدآهن به دلیل کاهش اثرات مضری که کودهای شیمیایی در محیط دارند پیشنهاد می‌شود..
خدیجه بادپا، محسن موحدی دهنوی، علیرضا یدوی،
جلد ۳، شماره ۹ - ( ۱۰-۱۳۹۳ )
چکیده
آلودگی خاک و آب توسط عناصر سنگین از جمله کادمیوم امروزه به یکی از چالش‌های زیست محیطی و سلامت انسان و گیاه تبدیل شده است. در این راستا استفاده از تنظیم کننده‌های رشد گیاهی از جمله سالیسیلیک اسید جهت تخفیف اثرات سمی کادمیوم به عنوان گزینه‌ای مناسب مطرح می‌باشد. بدین منظور این مطالعه با هدف بررسی برهمکنش نیترات کادمیوم و سالیسیلیک اسید بر فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانت، پروتئین محلول برگ و مالون‌دی‌آلدهید گلرنگ (رقم صفه) اجرا گردید. این آزمایش با آرایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی و چهار تکرار اجرا شد. عامل‌های این بخش شامل چهار سطح نیترات کادمیوم (۰، ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰) میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک و عامل دوم محلول پاشی با سالیسیلیک اسید در سه سطح (۰، ۵/۰ و ۱) میلیمولار بود. نتایج نشان داد که برهمکنش نیترات کادمیوم و محلول پاشی سالیسیلیک اسید در سطح احتمال یک درصد بر صفات پروتئین محلول برگ، آنزیم کاتالاز، پراکسیداز، پلیفنولاکسیداز، سوپراکسیددیسموتاز و مالون‌دی‌آلدهید معنیدار شد. به این صورت که با بالا رفتن سطح تنش میزان مالون‌دی‌آلدهید، فعالیت آنزیمهای کاتالاز، پراکسیداز، پلیفنولاکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز افزایش یافتند ولی با محلول پاشی روند معکوس گردید. همچنین سالیسیلیک اسید به عنوان یک آنتی اکسیدانت اثرهای مضر حاصل از تنش را کاهش داد و سبب بهبود خصوصیات فیزیولوژیک گیاه در شرایط تنش شد.
راضیه آهار، محمد حسین آبنوسی، مجید مهدیه، محمد رضا امیرجانی،
جلد ۳، شماره ۹ - ( ۱۰-۱۳۹۳ )
چکیده
ملکول NO (نیتریک اکسید) دارای خاصیت انتقال پیام در گیاه می‌باشد، لذا اثر نیتروپروساید به عنوان عامل تولید کننده این ملکول بر توانائی زیستی در کشت سلولی، پراکسیداسیون سلولی و فعالیت آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز در کالوس گیاه پریوش مورد بررسی قرار گرفت تا تاثیر NO بر قرایندهای حیاتی این گیاه ارزیابی شود. از کالوس گیاه پریوش سوسپانسیون سلولی تهیه و پس از تیمار با غلظت ۰، ۱۰، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰، ۲۰۰ و ۲۵۰ میلی‌مول از سدیم نیتروپروساید به مدت ۱، ۳، ۶ روز، توانائی حیات توسط رنگ آمیزی تریپان بلو و رنگ سنجی MTT بررسی شد. علاوه بر توانای حیات از سوسپانسیون سلولی برای بررسی مرفولوژی و از بافت کالوس برای بررسی فعالیت آنزیم های کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداسیون لیپیدی بعد از تیمار با ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی مولار به مدت شش روز قرار گرفتند. داده‌ها توسط ANOVA یک طرفه و تست دانکن آنالیز و p<۰,۰۵ به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد. مقایسه داده‌های تریپان بلو و MTT نشان دهنده تفاوت معنی دار (p<۰.۰۵) میانگین توانایی زیستی این سلول‌ها به صورت وابسته به غلظت در مقایسه با کنترل بود. از نظر مرفولوژی سدیم نیتروپروساید باعث تغییر فرم هندسی و اندازه هسته سلول و آشفتگی در کروماتین شد. همچنین سیتوپلاسم نیز دچار تغییرات مورفولوژیک بارزی از قبیل چروکیدگی و تغییر در حاشیه سیتوپلاسم سلول تیمار شده نسبت به گروه کنترل شد. از طرفی نیز فعالیت آنزیمهای مورد مطالعه در پاسخ به تنش اکسیداتیوی افزایش معنی دار(p<۰.۰۵) نشان داد. میزان مالون دی آلدئید به عنوان محصول پراکسیداسیون لیپید نیز با افزایش معنی دار همراه بود. سدیم نیتروپروساید به عنوان دهنده NO می تواند منجر به آسیب غشا سلولی و در نتیجه کاهش توانایی زیستی سلول‌های کالوس گیاه پریوش گردد، اگرچه فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی به دنبال تنش ایجاد شده افزایش یافت اما پاسخگوی نیاز گیاه برای جبران آسیب های وارده نبود.
زهرا یاوری، حسین مرادی، بهروز برزگر گلچینی، حسین صادقی،
جلد ۴، شماره ۱۲ - ( ۵-۱۳۹۴ )
چکیده
چکیده:
سنتز مواد موثره و عملکرد درگیاهان دارویی تحت تاثیر عوامل محیطی از جمله کمبود یا فزونی عناصر مختلف در خاک و نوع بستر کشت می‌باشد. به همین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با ۱۶ تیمار و در ۳ تکرار اثرات ورمی-کمپوست و نانو کود پتاسیم بر صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه آلوئه‌ورا مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل ۴ سطح ورمی‌کمپوست (۰،۱۵، ۳۰ و ۴۵) به صورت درصد حجمی خاک گلدان و نانو کود پتاسیم در ۳ سطح ۲، ۴ ،۶ در هزار و صفر به عنوان شاهد بودند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار وزن تر ژل (۱۰۸/۸۸ گرم)، درصد رطوبت ژل (۱۸۸/۹۹)، گلوکومانان (۹۶/۶ میکروگرم بر گرم) و آنتوسیانین بخش بافت پوششی ژل با مقدار ۰۱۲۶/۰ میلی‌گرم بر گرم در تیمار ورمی‌کمپوست ۳۰ درصد و ۴ در هزار نانو پتاسیم بدست آمد. اثر متقابل ورمی‌کمپوست و نانو کود پتاسیم بر میزان ظرفیت آنتیاکسیدانی و درصد رطوبت ژل معنیدار بود. بطوریکه تیمار ۳۰ درصد ورمی‌کمپوست و ۲ در هزار نانو پتاسیم بیشترین مقدار این دو صفت را نشان داد. بیشترین مقدار وزن برگ (۷۶/۱۹۴ گرم) را در تیمار ورمی‌کمپوست ۳۰ درصد و ۶ در هزار نانو پتاسیم و بیشترین مقدار فلاونوئید ژل (۶۶/۲۰ میکروگرم بر گرم) را در تیمار ۱۵ درصد ورمی‌کمپوست و ۴ در هزار نانو پتاسیم مشاهده گردید. در حالیکه بیشترین مقدار فنل ژل (۷۳/۴۴ میکروگرم بر گرم) در تیمار ۱۵ درصد ورمی‌کمپوست و سطح صفر نانو پتاسیم مشاهده شد. بنابراین استفاده از بستر ترکیبی ورمی‌کمپوست و محلول‌پاشی نانو کود پتاسیم در پرورش گیاه آلوئه‌ورا نقش مؤثری در تولید برگ و ژل با کیفیت و مطلوب دارد. نحوه اثر گذاری بسته به نوع صفت تابعی از درصد ترکیبی ورمی‌کمپوست در بستر و غلظت کود نانو پتاسیم می‌باشد
محسن زواره، سمانه اسدی صنم، همت الله پیردشتی، فاطمه سفید کن ، قربانعلی نعمت زاده،
جلد ۴، شماره ۱۲ - ( ۵-۱۳۹۴ )
چکیده
با هدف بررسی پاسخ‌های بیوشیمیایی و فیزیولوژیک گیاه دارویی سرخارگل به تنش دمای پایین، پژوهشی بهصورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال ۱۳۹۲، اجرا شد. گیاهچههای پنج ماهه سرخارگل به‌مدت شش ساعت در سه سطح دمایی ۲۳ (شاهد)، ۴ و ۴- درجه سلسیوس قرار داده شدند و سپس مقدار نشت یونی (EL) و مالون‌دی‌آلدهید (MDA)، فعالیت آنزیمهای سوپراکسیددیسموتاز (SOD)، پراکسیداز (POD)، کاتالاز (CAT)، آسکوربات پراکسیداز (APX) و پلی فنول اکسیداز (PPO)، اکسیداسیون پروتئین برگ‌ها، میزان فنل، فلاونوئید کل و ظرفیت آنتیاکسیدانی (DPPH) و نیز، متغیرهای فلورسانس کلروفیل از جمله Fm'، Fv'/Fm'، NPQ و qP اندازه‌گیری شدند. نتایج آزمایش افزایش معنیدار مقدار نشت یونی و MDA را در برگ‌های سرخارگل به دنبال داشته است به‌طوری‌که بیشترین مقدار نشت یونی (۷/۵۵ درصد) و MDA (۳/۱۲ نانومول بر گرم بافت تازه)، در دمای ۴- درجه سلسیوس به‌دست آمد. در این مطالعه، بیشترین فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی SOD، CAT و APX در گیاهچه‌هایی ثبت شد که تحت تنش سرما (۴ درجه سلسیوس) قرار داشتند. فعالیت دو آنزیم POD و PPO با کاهش دما به ۴- درجه سلسیوس کاهش یافت. بیشترین مقدار پروتئین هم، در شرایط سرما محاسبه شد که نسبت به تیمار شاهد در حدود ۵/۶۵ درصد افزایش داشت. تنش دمای پایین، میزان فنل و فلاونوئید کل سرخارگل‌ها را کاهش داد. بیشترین ظرفیت آنتیاکسیدانی (۹۳/۰ درصد) در تیمار شاهد به‌دست آمد. اختلاف معنی‌داری در بین متغیرهای فلورسانس در شرایط تاریکی مشاهده نشد با این‌حال، مقدار Fm' و Fv'/Fm' با افزایش تنش کاهش یافت و بیشترین مقدار NPQ و qP هم، در دمای ۴- درجه سلسیوس ثبت شد. بهطور کلی، میتوان اظهار داشت که گیاه سرخارگل تحمل نسبتاً خوبی به تنش دمای پایین تا ۴- درجه سلسیوس دارد.
احسان عسکری، پرویز احسان زاده، حسین زینلی،
جلد ۴، شماره ۱۴ - ( ۱۰-۱۳۹۴ )
چکیده
کمبود آب از مشکلات رو به تزاید کشاورزی ایران است و تهدیدی برای آینده این صنعت و امنیت غذایی کشور محسوب می شود. جوانه زنی یکی از مراحل حساس در طول دوره رشد گیاهان است که اغلب تحت تاثیر تنش های محیطی بویژه خشکی قرار می گیرد. در این تحقیق، اثر چهار سطح پتانسیل آب (۰/۰، ۲/۰-، ۴/۰- و ۶/۰- مگا پاسکال) بر روی جوانه زنی، صفات گیاهچه ای، محتوی کربوهیدرات های محلول، پرولین و پلی فنول ها، و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان دوازده ژنوتیپ رازیانه مورد مطالعه قرار گرفت. با تشدید خشکی (کاهش پتانسیل آب) از درصد و سرعت جوانه زنی، وزن تر و خشک گیاهچه، طول ساقه چه و فعالیت ویژه آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز کاسته شد، در حالیکه بر طول ریشه چه، محتوی قند های محلول، پلی فنول ها و پرولین، و فعالیت ویژه آنزیم کاتالاز افزوده شد. ژنوتیپ های مورد مطالعه بر اساس درصد جوانه زنی و بر مبنای میزان کاهش آن در پتانسیل ۶/۰- مگا پاسکال نسبت به شاهد، به سه گروه متحمل (شیراز، یزد، کرمان و مشهد)، نیمه-حساس (همدان، کاشان، بوشهر و ارومیه) و حساس به خشکی (بیرجند، اردبیل، ابن سینا و اصفهان) تقسیم بندی شدند. ژنوتیپ مشهد در بین دوازده ژنوتیپ مورد مطالعه، با داشتن بالاترین درصد جوانه زنی، وزن تر و خشک گیاهچه، طول ریشه چه، محتوی پلی فنول ها، قند های محلول و پرولین، و فعالیت ویژه ی آنزیم های کاتالاز و سوپر اکسید دیسموتاز متحمل ترین ژنوتیپ بود. نتایج برگرفته از این مطالعه، اطلاعات ارزشمندی درباره صفات مرتبط با تحمل خشکی گیاه رازیانه در مرحله جوانه زنی ارائه می دهد، به طوریکه تلفیق این نتایج با داده های حاصل از آزمایشات مزرعه ای شناختی کاربردی از کشت این گیاه دارویی در مناطق کم آب را فراهم می سازد.
حمیدرضا صادقی پور، فاطمه تمسکنی، مهناز اقدسی، احمد عبدل زاده،
جلد ۵، شماره ۱۵ - ( ۱-۱۳۹۵ )
چکیده
چکیده تیوردوکسین‌ها در تنظیم ردوکس بسیاری از فرآیندهای سلولی دخالت دارند. در این مطالعه نقش NADP+- تیوردوکسین ردوکتاز C (NTRC) در کنترل پیری برگ از طریق مطالعه بیوشیمیائی گیاهان آرابیدوپسیس جهش یافته ntrc بررسی شد. گیاه وحشی و دو لاین جهش‌یافته ntrc چهل روزه تحت رژیم روشنائی – تاریکی نرمال یا تاریکی پیوسته به مدت ۶ روز به ترتیب به عنوان تیمار کنترل و پیری قرار گرفتند. پارامترهای رشد، میزان کربوهیدرات‌ها، رنگدانه‌ها و فعالیت برخی آنزیمهای آنتی‌اکسیدانت بین گیاه وحشی و دو لاین جهش‌یافته ntrc طی پیری القاء شده توسط تاریکی مقایسه شدند. تاریکی منجر به کاهش وزن تر و خشک، محتوی کلروفیل‌ها، کارتنوئیدها، نشاسته و پروتئینها در هر دو گیاه وحشی و جهش‌یافته گردید و تفاوت معنی‌داری در برهمکنش ژنوتیپ و تیمار برای این پارامترها وجود نداشت. همچنین تاریکی تجمع آنتوسیانین، قندهای کل و غیر‌احیائی را القاء کرد اما تجمع کربوهیدرات‌ها در لاین‌های جهش‌یافته نسبت به وحشی شدیدتر بود؛ در هر صورت تفاوت معنی‌داری در پاسخ گیاهان وحشی و جهش‌یافته نسبت به تیمار تاریکی وجود نداشت. فعالیت کاتالاز، پراکسیداز و پلی‌فنل‌اکسیداز لاین‌های جهش یافته نسبت به گیاهان وحشی به صورت معنیدار بالاتر بود. با وجود این‌که تاریکی فعالیت کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز را کاهش داد، باعث افزایش فعالیت پراکسیداز و پلی‌فنل‌اکسیداز به‌ویژه در لاین‌های جهش‌یافته شد. تفاوت معنی‌داری در مورد هر چهار آنزیم بین گیاهان وحشی و جهش یافته در پاسخ به تاریکی وجود داشت. به‌نظر می‌رسد که جهش ایجاد شده در پروتئین NTRC بطور کلی روند فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدانت را طی فرآیند پیری تحت تاثیر قرار می‌دهد. نتایج این مطالعه میتواند در برنامه‌های اصلاحی آینده برای کنترل فرآیند پیری در جهت بهبود عملکرد گیاهان زراعی مفید باشد.
معصومه علی زاده فروتن، همت اله پیردشتی، یاسر یعقوبیان، ولی اله بابایی زاد،
جلد ۵، شماره ۱۵ - ( ۱-۱۳۹۵ )
چکیده
به منظور بررسی اثر قارچ اندوفیت Piriformospora indica و پاکلوبوترازول در القای تحمل به تنش سرما در گیاه لوبیا سبز (Phaseolus vulgaris L.)، آزمایشی گلخانه‌ای بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح تنش سرما (شاهد، سه روز و شش روز تنش سرمای ۵ درجه سانتی‌گراد)، دو سطح تلقیح قارچی (بدون تلقیح و تلقیح قارچ P. indica) و سه سطح پاکلوبوترازول (صفر، ۴۰ و ۸۰ میلی‌گرم در لیتر) بود. تلقیح قارچ در مرحله-ی کاشت، محلول‌پاشی پاکلوبوترازول در دو مرحله‌ی پنج و شش هفته پس از کاشت و تنش سرما هشت هفته پس از کاشت اعمال گردید و صفات مورفولوژیک، محتوای نسبی آب برگ (RWC) و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی کاتالاز (CAT) و پراکسیداز (POD) اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که اعمال تنش سرما به‌ویژه تنش شش روز سبب کاهش صفات طول ساقه، RWC و فعالیت POD گردید ولی افزایش حدود ۳/۲ برابری فعالیت CAT را در پی داشت. تلقیح قارچ P. indica در تنش سرمای سه و شش روز، میزان RWC (به ترتیب حدود ۳ و ۱۱ درصد) و فعالیت CAT (به ترتیب ۱۶/۲ برابر و ۳۴ درصد) را نسبت به گیاهان تلقیح نشده افزایش داد. در تمام سطوح تنش سرما، محلول‌پاشی با غلظت ۸۰ میلی‌گرم در لیتر پاکلوبوترازول باعث افزایش فعالیت CAT (به ترتیب ۵۰، ۱۵۹ و ۸۷ درصد) گردید. در مجموع نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان‌دهنده-ی نقش مثبت قارچ P. indica و پاکلوبوترازول بر بهبود رشد و افزایش مقاومت گیاه لوبیا سبز نسبت به تنش سرما می‌باشد.
وهب جعفریان، مهدی صالحی، رضا فتوحی قزوینی،
جلد ۵، شماره ۱۵ - ( ۱-۱۳۹۵ )
چکیده
باران اسیدی ناشی از فعالیت‌های صنعتی یکی از تنش‌های جدی است که وقوع آن در اغلب مناطق ایران در سالهای آینده محتمل است. به‌منظور درک بهتر اثر این تنش بر غشاء سلول، کلروفیل، تولید رادیکالهای اکسیژن و تاثیری که بر گیاهان دارد بطور موردی، رفتار درخت زینتی-صنعتی افرای پلت در برابر این آلاینده هوا مورد مطالعه قرار گرفت. از این‌رو، نهال‌های این درخت در معرض باران اسیدی شبیه‌سازی‌شده در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار سطح pH: ۳، ۴، ۵، و ۶ بهعنوان شاهد، و در سه تکرار به‌مدت ده روز، قرار گرفتند. در پایان آزمایش، برخی تغییرهای ظاهری از قبیل لکه‌های بافت‌مرده و خمیدگی حاشیه برگ تنها در گیاهان مواجه‌شده با باران اسیدی دارای ۳ = pH مشاهده شد. نتایج نشان داد که با افزایش اسیدیته باران اسیدی میزان نشت یونی (EL) و پراکسیداسیون لیپید (LPO) بهطور معنی‌داری افزایش یافت. میزان کلروفیل کل در برگ‌ها در مواجهه با باران اسیدی دارای ۳ = pH بهطور چشمگیری کاهش یافت. این تغییرات حاکی از آسیب غشاء سلول و کاهش سطح فتوسنتز بود. بنابر نتایج به-دست‌آمده، فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز (SOD) تحت تأثیر باران اسیدی قرار نگرفت، در حالیکه میزان فعالیت آنزیمهای پراکسیداز (POD) و آسکوربات‌پراکسیداز (APX) در گیاهان مواجه‌شده با باران اسیدی دارای ۳ = pH بهطور چشمگیری کاهش یافت. کاهش ظرفیت آنتیاکسیدانی مصادف با بروز آسیب بود. به عبارت دیگر افرای پلت در برابر باران اسیدی تا ۴ = pH بدلیل افزایش آنتی‌اکسیدان‌ها مقاوم بوده ولی در برابر باران اسیدی دارای ۳ = pH و بی‌تردید pHهای پایین‌تر، به دلیل افزایش رادیکال‌ها، کاهش فتوسنتز و پراکسیده شدن غشاء آسیب مشهود شد.
میثم محمدی، اورنگ خادمی، مهدی صیدی، مسعود بازگیر،
جلد ۵، شماره ۱۶ - ( ۴-۱۳۹۵ )
چکیده
کیتوزان علاوه بر خاصیت ضدمیکروبی امروزه به عنوان یک پوشش خوراکی جهت افزایش ماندگاری انواع میوه‌ها و سبزی‌ها کاربرد دارد. چروکیدگی، از دست دادن رطوبت و آلودگی‌های قارچی ناشی از جنس‌های Alternaria و Botrytis از مهمترین مشکلات پس از برداشت میوه فلفل دلمه‌ای می‌باشند، بنابراین در این پژوهش اثر کیتوزان در غلظت‌های صفر، ۵/۰، ۱، ۵/۱ و ۲ درصد بر حفظ صفات کیفی و کنترل عوامل قارچی میوه فلفل دلمه‌ای در طی انبارداری مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور، میوه‌ها در غلظت‌های مختلف پوشش خوراکی کیتوزان غوطه‌ور شده و پس از خشک شدن به مدت ۲۸ روز در دمای ۱۰ درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی ۹۵ درصد نگهداری شدند. میوه‌ها طی انبار از نظر صفاتی مانند درصد کاهش وزن، شدت بیماری، بازارپسندی، سفتی، مواد جامد محلول، اسید قابل تیتر، نسبت قند به اسید، مقدار اسیدآسکوربیک، وزن خشک، نشت یونی، مقدار فنل کل، ظرفیت آنتیاکسیدانی، مقدار کلروفیل و کاروتنوئید و میزان فعالیت آنزیم کاتالاز مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که پس از دوره انبارمانی نمونه‌های تیمار شده با غلظت‌های مختلف کیتوزان در مقایسه با شاهد کاهش وزن و بیماری قارچی کمتری نشان دادند و دارای بازارپسندی، سفتی بافت، مقدار فنل کل، درصد اسید قابل تیتر، مقدار مواد جامد محلول و فعالیت آنزیم کاتالاز بیشتری بودند. اثر مثبت تیمار کیتوزان با افزایش غلظت نیز بیشتر شد. باتوجه به نتایج این پژوهش استفاده از این پوشش خوراکی به عنوان یک برنامه کاربردی جهت افزایش ماندگاری میوه فلفل دلمه‌ای توصیه می‌شود.
سمیه بهادری، بهروز اسماعیل پور، مختار حیدری، سرور خرم دل، پریسا شیخ زاده، نصیبه توکلی حور، علیرضا قنبری،
جلد ۵، شماره ۱۷ - ( ۶-۱۳۹۵ )
چکیده
آزمایش حاضر به منظور بررسی اثر اسپرمین، اسپرمیدین و سالیسیلیک‌اسید بر افزایش مقاومت گیاهچههای بامیه به تنش دمای پایین انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پیشتیمار بذور با آب مقطر، سالیسیلیک‌اسید (۱/۰ میلی مولار)، ۵/۰ میلیمولار اسپرمین (۵/۰ میلی مولار) و اسپرمیدین (۵/۰ میلی مولار) بود. گیاهچه ها درمرحله شش برگی در شرایط تنش دمای پایین (دمای ۸ درجه‌سانتی‌گراد به مدت ۲۷۰ دقیقه در چهار روز متوالی) قرار گرفتند. پس از اعمال تنش سرما رنگیزه‌های فتوسنتزی، کربوهیدرات کل، پرولین، ثبات غشا، مقدار پروتئین کل، فعالیت آنزیمهای کاتالاز، پلی‌فنل‌اکسیداز و پراکسیداز اندازه‌گیری شد. نتایج نشان دادند پیشتیمار بذر با سالیسیلیک‌اسید و پلی‌آمین‌ها به طور معنی داری موجب افزایش میزان کربوهیدرات‌های محلول، پرولین و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی به ویژه کاتالاز باعث حفظ ساختار و یکپارچگی غشا شد و خسارت به غشا کاهش یافت و بیشترین تاثیر پیشتیمار در مرحله گیاهچه تحت تنش دمای پایین از غلظت ۱/۰ میلیمولار سالیسیلیک‌اسید حاصل شد.
حسن فرحبخش، امین پسندی پور،
جلد ۶، شماره ۱۹ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده
برای بررسی اثر اسید سالیسیلیک (صفر، ۵۰ و ۱۰۰ میکرومولار) بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه دارویی-صنعتی حنا تحت تنش خشکی (صفر، ۲- و ۴- بار ایجاد شده توسط پلی اتیلن گلایکول ۶۰۰۰) آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. محتوای رنگیزه های فتوسنتزی، محتوای پروتئین، فعالیت آنتی اکسیدانی کاتالاز و پلی فنول اکسیداز و ماده خشک تولیدی به عنوان برخی از پاسخ های فیزیولوژیکی گیاه حنا اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی ایجاد شده به طور معنی داری (p<۰,۰۱) تمامی صفات اندازه گیری شده را تحت تاثیر قرار داد به گونه ای که به جز فعالیت کاتالاز و پلی فنول اکسیداز که در آخرین سطح تنش خشکی بیشترین فعالیت را داشتند در سایر صفات بیشترین میانگین بدست آمده مربوط به سطح صفر تنش خشکی (تیمار شاهد) بود. فعالیت پلی فنول اکسیداز تحت تاثیر اسید سالیسیلیک قرار نگرفت در حالیکه کاربرد این ماده سایر صفات اندازه گیری شده را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار داد و بیشترین میانگین اکثر صفات بررسی شده از تیمار ۵۰ میکرومولار بدست آمد. اثر متقابل تنها بر محتوای کلروفیل a، محتوای کلروفیل کل، محتوای پروتئین، فعالیت کاتالاز و ماده خشک معنی دار گردید. بر طبق نتایج بدست آمده میتوان چنین نتیجه گیری کرد که کاربرد اسید سالیسیلیک توانست تا حدود زیادی اثرات ناشی از تنش خشکی را از طریق تعدیل پاسخ های فیزویولوژیک در گیاه حنا، بهبود بخشد.
معصومه عابدینی، قادر حبیبی چهاربرج،
جلد ۶، شماره ۱۹ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده
در این پژوهش، تأثیر کاربرد برگی اسید سالیسیلیک در دو غلظت ۱۰۰ و ۵۰۰ میکرومول در لیتر روی تعدادی از شاخص‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی انگور رقم قزل‌اوزوم در شرایط شور (۱۰=EC) و غیر شور (۲=EC) مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب یک طرح کاملاً تصادفی و با چهار تکرار در شرایط گلخانه‌ای انجام گرفت. نتایج به دست آمده کاهش معنیدار وزن تر و خشک، محتوای آب گیاه، رنگیزه‌های فتوسنتزی، کارآیی فتوشیمیایی فتوسیسم II، غلظت پروتئین کل، نشاسته و یون پتاسیم را در شرایط شور نشان داد، در حالیکه غلظت آمینواسید آزاد، قندهای محلول و سدیم افزایش یافت. تأثیر شوری بر سیستم آنتیاکسیدانی گیاه با تحریک فعالیت آنزیمهای سوپراکسیددیسموتاز، پراکسیداز و کاتالاز و افزایش غلظت مالون‌دی‌الدئید و پراکسیدهیدروژن اندام هوایی همراه بود. کاربرد برگی اسید سالیسیلیک در شرایط غیر شور و در غلظت ۵۰۰ میکرومولدرلیتر در شرایط شور تأثیر معنیدار و قابل توجهی بر روی شاخص‌های مورد مطالعه نداشت. کاربرد غلظت ۱۰۰ میکرومولدرلیتر اسید سالیسیلیک در شرایط شور توانست باعث افزایش معنیدار غلظت اسموتیکوم‌ها، رنگیزه‌های فتوسنتزی، کارآیی فتوشیمیایی فتوسیسمII، توان سیستم آنتی‌اکسیدانت و به ویژه کاهش انتقال سدیم به اندام‌های در حال رشد شود.
الهه اثنی عشری، شکوفه انتشاری،
جلد ۷، شماره ۲۳ - ( ۲-۱۳۹۷ )
چکیده
بادرنجبویه گیاهی علفی، چند ساله از تیره نعناعیان است که دارای خاصیت آنتیاکسیدانی می‌باشد و در مناطق شمالی ایران یافت می‌شود. آلومینیوم یکی از فلزات سنگین می‌باشد که در گیاهان تنش اکسیداتیو ایجاد میکند که در این میان آنزیمهای آنتیاکسیدان از جمله مهمترین راهکارهای دفاعی گیاهان در مهار گونههای فعال اکسیژن می‌باشند. آهن از عناصر ضروری ولی کم مصرف گیاهان می‌باشد که فعالیت بسیاری از آنزیمهای گیاه را تحت تاثیر قرار می‌دهد .در این پژوهش نقش ترکیبات رایج آهن بر تجمع آنزیمهای آنتی‌اکسیدانت، پروتئین و میزان ترکیبات فنولی، فلاونوئیدی و فلاونولی در گیاه بادرنجبویه در شرایط تنش ناشی از آلومینیوم مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بر روی بادرنجبویه در چهار گروه با انواع متفاوت آهن (کلرید آهن، کلات آهن، نانو آهن) و کلرید آلومینیوم) ۰ و۵۰ µM) در شرایط هیدروپونیک انجام شد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که محتوای پروتئینها با پیش تیمار آهن افزایش یافته است که این افزایش با کاربرد آهن نانو نسبت به سایر تیمارها بیشتر بوده است، بنابراین میتوان این افزایش را مربوط به قطر نانو ذرات دانست. تحت شرایط تنش آلومینیوم توام با آهن فعالیت آنزیمهای کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و ترکیبات فنولی و مشتقات آن نسبت به اشکال مختلف آهن بویژه در تیمارهای توام آلومینیوم با کلات آهن و نانو آهن کاهش پیدا کرد ولی میزان فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز طی این شرایط افزایش یافت. بنابراین آهن با افزایش در فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز باعث ایجاد مقاومت به آلومینیوم و افزایش عملکرد بادرنجبویه می‌شود
سمانه اسدی صنم، سیده محدثه محمدی، ولیاله رامئه، مهیار گرامی، مجید خوش‌روز،
جلد ۷، شماره ۲۳ - ( ۲-۱۳۹۷ )
چکیده
به منظور بررسی اثر سدیم نیتروپروساید(SNP) بهعنوان یک آنتیاکسیدان مؤثر و تأثیر مطلوب آن در کاهش تنش اکسیداتیو در گیاهچههای سرخارگل تحت شرایط شور، آزمایشی در سال ۱۳۹۴ در دانشگاه غیرانتفاعی سنا- ساری، به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار به اجرا در آمد. در این پژوهش، اثر چهار سطح SNP به عنوان منبع آزادکننده نیتریک‌اکساید (NO) با غلظت صفر، ۱/۰، ۲/۰ و ۴/۰ میلیمولار SNP بر برخی ویژگیهای بیوشیمیایی و زیستتوده گیاهچه سرخارگل تحت تنش شوری با غلظت صفر، ۷۵ و ۱۵۰ میلیمولار محلول کلرید سدیم (NaCl) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر برهمکنش SNP و شوری بر وزن خشک و تر ریشه و برگ، محتوای کاروتنوئید، مقدار مالون‌دی‌آلدهید (MDA)، آنزیمهای سوپراکسیددیسموتاز (SOD)، پراکسیداز (POD) و آسکوربات پراکسیداز (APX) معنیدار بود. با افزایش شوری، مقدار وزن تر و خشک ریشه کاهش یافت، در حالیکه تیمار ۲/۰ میلیمولار SNP توانست موجب افزایش مقدار این دو شاخص شود. بیشترین وزن تر و خشک برگ در تیمار شاهد مشاهده شد. محتوای کلروفیلهای a، b، کل و کاروتنوئید هم، با افزایش شوری کاهش نشان داد؛ با این‌حال، بیشترین مقدار کلروفیل کل و کاروتنوئید در تیمار ۴/۰ میلیمولار SNP به‌دست آمد. بیشترین مقدار فنل کل در بالاترین سطح شوری بدست آمد و مقدار بالاتر MDA نیز، در سطح صفر SNP در شرایط تنش مشاهده شد. پروتئین کل نیز، تحت تنش شوری، ۴/۵ درصد کاهش یافت. بیشترین فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی SOD، POD و APX در گیاهان تنش دیده در تیمار ۲/۰ میلیمولار SNP بدست آمد. به طور کلی میتوان نتیجه گرفت که NO حاصل از پیشتیمار SNP توانست موجب کاهش اثرات منفی شوری بر گیاهچههای تحت تنش سرخارگل و بهبود نسبی آنها شود
