لیلا زرندی میاندوآب، فرشاد پوریوسف، سیده فهیمه رضوی، نادر چاپارزاده،
جلد ۰، شماره ۱ - ( جلد ویژه، شماره ۱- مقالات مروری آنتی اکسیدان های گیاهی- شهریور ۱۴۰۱ )
چکیده
در جلبکهای قرمز و سیانوباکترها، فیکوبیلینها بهعنوان مولکولهای دارای زنجیر باز تتراپیرولی، نقش رنگدانههای کمکی جمعکننده نور فتوسنتزی را بازی میکنند. رنگدانههای فیکوبیلینی از طریق پیوند کووالانسی به پروتئینها متصل شده و فیکوبیلیپروتئینهای حاصل در سطح غشاهای تیلاکوئیدی کمپکلسهای ماکرومولکولی درشت به نام فیکوبیلیزومها را تشکیل میدهند. در آبهای عمیق تنها نور سبز برای سیانوباکترها قابل دسترس است، لذا فیکوبیلیزومها قادر به جذب کارای این بخش از نور بوده و این مسئله به بقای سیانوباکترها کمک میکند. سیانوباکترها در پاسخ به تغییرات شرایط محیطی قادر به تغییرات کمی در ترکیب رنگدانهای فیکوبیلیزومها هستند. فیکوسیانین با رنگ آبی تیره یکی از انواع فیکوبیلیپروتئینهاست که به شکل وسیعی بهعنوان مهمترین رنگ و آنتیاکسیدان طبیعی مورد استفاده قرار میگیرد. خصوصیات جاروبگری از رادیکالهای آزاد فیکوسیانین بخوبی شناخته شده است. فیکوسیانین با حذف گونههای اکسیژن و نیتروژن فعال از ایجاد تنش اکسیداتیو، که به ساختار بیومولکولهای سلولی آسیب جدی وارد میکند، جلوگیری میکند. کاربردهای متنوع، از دخالت در پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با رادیکالهای آزاد شامل سرطان و آلزایمر گرفته تا اثرات ضدمیکروبی، از استفاده در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی تا صنایع و گردش مالی قابلملاحظه این محصول، اهمیت مرور مطالعات در زمینه فیکوسیانین را روشن میسازد. از این رو مقاله حاضر یافتههای جدید در مورد منابع، ساختار، عملکرد، تولید، روشهای استخراج و کاربردهای فیکوسیانین را مرور و توصیف خواهد کرد.
