خانی شاکرمی، بهمن زاهدی، عبدالحسین رضایی‌نژاد، صادق موسوی‌فرد،
جلد ۱۰، شماره ۴۴ - ( جلد ۱۰شماره ۴۴- مهر و آبان ۱۴۰۰ )
چکیده
ملاتونین نقش‌های مهم و متفاوتی در بسیاری از جنبه‌های رشد و نمو گیاهان دارد. اخیرا مشخص شده که ملاتونین دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است و در فرآیندهای جوانه‌زنی، بلوغ، پیری، حفاظت سلولی و مقاومت در برابر تنش‌های زنده و غیر زنده نقش دارد. با این‌حال نقش آن در فرآیندهای پس از برداشت و روابط آبی گل‌های بریده تا حالا مشخص نشده‌است. در این مطالعه اثر غلظت‌های مختلف ملاتونین در پنج سطح (صفر، ۵۰، ۱۰۰، ۲۵۰ و ۵۰۰ میکرومولار) و در سه زمان (دو، چهار و شش ساعت) به صورت تیمار ضربانی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمار ملاتونین منجر به افزایش عمر گلجایی، افزایش گلچه‌های باز شده در گل‌آذین، کاهش تعرق، حفظ تعادل آب، تغییر در کلروفیل، کاروتنوئید و میزان ملاتونین درون‌زا در گل بریده مریم شد. تیمار ۲۵۰ میکرومولار ملاتونین، منجر به افزایش ۵/۱ برابری عمر پس از برداشت گل بریده مریم نسبت به تیمار شاهد شد. بالاترین میزان جذب آب و تعرق در تیمار شاهد و پایین‌ترین میزان جذب آب و تعرق در تیمار ۵۰۰ میکرومولار ملاتونین مشاهده شد. با افزایش غلظت ملاتونین، میزان ملاتونین درون‌زا روند افزایشی نشان داد. کاربرد ملاتونین باعث تغییرات مثبت در میزان کلروفیل‌ها و کاروتنوئید شد. نقش ملاتونین در غلظت‌های بالا (۵۰۰ میکرومولار) ممکن است شبیه اسید آبسیزیک در بسته شدن روزنه‌ها و کاهش میزان تعرق باشد و یا در غلظت ۱۰۰ میکرومولار ملاتونین ممکن است با حفظ رنگیزه‌های گیاهی باعث افزایش عمر گلجایی شود. همچنین ملاتونین با کاهش پتانسیل اسمزی سلول، باعث جذب آب و حفظ شادابی بافت‌های گیاه می‌شود.
