فرناز ساحری، گیتی برزین، لیلا پیشکار، مسعود مشهدی اکبری بوجار، لاله بابایی خو،
جلد ۱۱، شماره ۴۷ - ( جلد ۱۱، شماره ۴۷- فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۱ )
چکیده
با توجه به روند افزایشی توسعه اراضی خشک و کمبود اراضی مطلوب برای کشاورزی در دنیا، استفاده از گونههای گیاهی مقاوم به خشکی یا کاربرد ترکیباتی که باعث کاهش اثرات تنش خشکی و القای مقاومت در مقابل تنش در گیاهان میشوند، اهمیت زیادی دارد. در مطالعه حاضر، تأثیر محلولپاشی برگی اسید سالیسیلیک (صفر، ۵/۰ و ۱ میلیمولار) بر پاسخهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه خرفه، تحت تنش خشکی (۹۰، ۶۰ و ۳۰ درصد ظرفیت زراعی) بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش خشکی ۶۰ و ۳۰ درصد ظرفیت زراعی باعث کاهش ارتفاع (بهترتیب ۵/۱۸ و ۴۵ درصد) و وزن خشک کل گیاه (۱/۴۳ و ۶/۵۸ درصد) نسبت به شاهد (۹۰ درصد ظرفیت زراعی) شدند. تنش خشکی بهویژه خشکی ۳۰ درصد ظرفیت زراعی باعث کاهش رنگیزههای فتوسنتزی، کاهش محتوای آب نسبی برگ، پایداری غشا و القای تنش اکسیداتیو (افزایش سطح متیل گلیاکسال و مالون دیآلدئید) شد. با اینحال، کاربرد برگی اسید سالیسیلیک با تنظیم متابولیسم کلروفیل (فعالیت آنزیمهای کلروفیلاز و دلتا-آمینولوولینیک اسید دهیدراتاز) و بهبود متابولیسم پرولین (فعالیت آنزیمهای پرولین دهیدروژناز و دلتا-۱-پرولین-۵-کربوکسیلات سنتتاز ۱)، باعث افزایش محتوای کلروفیل و تجمع پرولین و درنتیجه، بهبود کارایی دستگاه فتوسنتز و محتوای آب نسبی برگ تحت تنش خشکی شد. اسید سالیسیلیک همچنین از طریق افزایش فعالیت آنزیمهای سیستم گلیاکسالاز و بهبود حالت اکسایس-کاهش چرخه آسکوربیک اسید-گلوتاتیون، باعث بهبود تحمل گیاه به تنش خشکی شد. بنابراین، اسید سالیسیلیک تحت شرایط تنش خشکی میتواند در کاهش و تعدیل اثرات منفی تنش نقش مؤثری داشته باشد.
