1- دانشگاه زنجان
2- دانشگاه شهید بهشتی تهران
چکیده: (10992 مشاهده)
شوری یکی از عوامل کاهشدهندهی رشد و عملکرد بسیاری از محصولات کشاورزی درسراسر دنیا میباشد. شوری رشد و ترکیب متابولیت های ثانویه در گیاهان دارویی را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.Salvia viridis وSalvia spina دو گونه گیاهی معطر متعلق به جنس مریمگلی از تیره نعناعیان (Lamiaceae) است. با توجه به اینکه مکانیسم های تحمل شوری در این دو گونه و چگونگی اثر شوری بر متابولیت های ثانویه در این گیاهان تاکنون بررسی نشده است اثر شوری بر شاخصهای رشد و میزان اسانس این دو گونه از مریمگلی انجام گردید. دانه رست های حاصل از دو گونه فوق در شرایط کشت هیدروپونیک تحت تنش شوری در غلظتهای صفر،20، 40، 60 و 80 میلی مولار (NaCl) قرار گرفتند. چهار هفته پس از رشد، شاخصهای رشدی مانند وزن تر ، وزن خشک، طول ساقه و ریشه و همچنین میزان عناصر سدیم و پتاسیم، میزان پرولین، قندهای محلول در آنها اندازهگیری شد. ترکیبات تشکیل دهنده اسانس نیز مورد بررسی قرار گرفت. با افزایش سطوح شوری طول ساقه وریشه و نیز وزن خشک ریشه و ساقه کاهش یافت و ترکیبات تشکیلدهنده اسانس در گونهSalvia S.viridis دستخوش تغییرات زیادی شد. افزایش شوری میزان سدیم، قندهای محلول و پرولین را در هر دو گونه افزایش داد و میزان پتاسیم در ریشه و ساقه کاهش داد. در ترکیبات اسانس گونهS. viridis ترکیبات اصلی نظیر: بتا کوپائن، بوربونن، گرماکرن و دلتا کادینن کاهش یافتند درحالیکه آلفا پینن، دلتا کارن، لینالول تحت تنش شوری در مقایسه با شاهد افزایش یافتند. پینوکاروون تنها در گیاهان تحت تنش شوری تولید شد. بنابراین میتوان چنین نتیجهگیری کرد که گونه S.viridis نسبت به تنش شوری بسیار حساس بوده و شوری حتی به میزان20 میلی مولار موجب کاهش تمام شاخص های رشد درآن می شود اما گونه S. spinosa حساسیت کمتری داشته و با افزایش تولید پرولین و جلوگیری از کاهش میزان پتاسیم در شرایط تنش تاحدودی در برابر شوری مقاومت میکند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تنش شوري دریافت: 1392/10/18 | پذیرش: 1393/3/17 | انتشار: 1393/10/13