1- گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد خرمآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرمآباد، ایران
2- بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرمآباد، ایران ، rafieemasoud@yahoo.com
3- مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
چکیده: (417 مشاهده)
تنش خشکی عامل اصلی کاهش تولید و سطح زیرکشت سویا بهشمار میرود. بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات بیوشیمیایی و مورفوفیزیولوژیک سویا [Glycine max (L.) Merrill]، آزمایشی با 19 ژنوتیپ سویا در دو محیط بدون تنش خشکی (آبیاری هفتگی) و تنش خشکی (آبیاری هر 10 روز یکبار) در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی در سه تکرار در خرمآباد در تابستان سال 1397 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تنش خشکی موجب کاهش مقدار کلروفیلهای a، b، a+b و a/b (بهترتیب 6/66، 2/37، 8/53 و 9/43 درصد)؛ کاهش مقدار فسفر، پتاسیم، آهن و روی در اندام هوایی (بهترتیب 7/39، 8/69، 4/24 و 4/38 درصد) و کاهش مقدار فسفر و روی دانه (بهترتیب 0/10، 7/2 درصد) شد، اما افزایش پراکسیداز و کاتالاز اندام هوایی (بهترتیب 0/15 و 6/47 درصد) و افزایش مقدار پتاسیم و آهن دانه (بهترتیب 8/11 و 7/4 درصد) را در پی داشت. در میان ژنوتیپها بیشترین مقدار کلروفیل a اندام هوایی از ژنوتیپ شماره 1 و کمترین آن از ژنوتیپ شماره 16 بدست آمد. مقایسه میانگینها بهروش برشدهی نشان داد که در محیط نرمال، بیشترین میزان پراکسیداز اندام هوایی از ژنوتیپهای شماره 8 و 9 و کمترین آن از ژنوتیپ شماره 19 بدست آمد. در حالیکه، در محیط تنش، بیشترین میزان پراکسیداز اندام هوایی از ژنوتیپهای شماره 6 و 15 و کمترین آن از ژنوتیپ شماره 8 حاصل شد. روند تغییرات عملکرد دانه و شاخص سطح برگ سویا در سطوح مختلف اثر متقابل تنش خشکی و ژنوتیپ از یک رابطه خطی معنیدار و منفی پیروی نمود، اما روند تغییرات درجه حرارت برگ و شدت نور کف سایهانداز از یک رابطه خطی معنیدار ولی مثبت تبعیت نمود. در مجموع، براساس میزان تولید دانه، ژنوتیپ شماره 7 برای شرایط بدون تنش خشکی و ژنوتیپ شماره 9 برای شرایط تنش خشکی تحت شرایط اقلیمی معتدل مانند خرمآباد پیشنهاد میشود.
شمارهی مقاله: 15
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تنش خشكي دریافت: 1401/11/3 | پذیرش: 1402/5/24 | انتشار: 1402/10/16