اخیراً دود حاصل از سوختن گیاهان به جهت داشتن ترکیبات بیومحرک بر فرآیندهای زیستی و بیوشیمیایی در گروه فیتوهورمون‌های رشد قرار داده می‌شود. به منظور بررسی اثر شبه فیتوهورمونی دود به دست آمده از گیاه شقایق روی برخی از خصوصیات بیوشیمیایی گیاه دارویی ریحان، آزمایشی با اندازه‌گیری‌های مکرر در طی سال 1396 در گلخانه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل هشت سطح محلول‌پاشی برگی (شاهد، دودآب با غلظت‌های 1:5000، 1:1000، 1:500 و 1:100 (v/v) و فیتوهورمون‌های سایتوکینین، جیبرلیک اسید و اکسین هر یک با غلظت 50 میکرومولار) با سه تکرار و در دو چین برداشت گیاه بود. نتایج نشان داد که کاربرد تیمارهای دودآب 1:100 و 1:500 (v/v) بدون اختلاف معنی‌دار با سیتوکینین، موجب بهبود وضعیت تبادلات گازی و افزایش محتوای کلروفیل شد. تمامی شاخص‌های فلورسانس کلروفیل نیز تحت کاربرد فیتوهورمون‌ها و دودآب افزایش قابل‌ملاحظه‌ای داشتند. سطوح مختلف محلول‌پاشی (به ویژه دودآب 1:500 و 1:100 (v/v)) موجب کاهش نشت الکترولیت‌ها از غشای سلولی و محتوای کربوهیدرات‌های محلول شد. بیشترین محتوای فنول کل و آنتوسیانین‌ها نیز به ترتیب تحت دودآب 1:100 و 1:500 (v/v) حاصل شد. دودآب 1:100 (v/v) بدون اختلاف معنی‌دار با فیتوهورمون‌های اکسین و جیبرلیک اسید موجب افزایش معنی‌دار سرعت فعالیت آنزیم پراکسیداز شد. به‌طور‌کلی می‌توان نتیجه گرفت که عصاره‌های آبی دود به خصوص در غلظت 1:100 (v/v) بدون اختلاف معنی‌دار با فیتوهورمون‌های سنتزی توانایی تقلیل محدودیت‌های بیوشیمیایی گیاه ریحان را داشته و می‌تواند وضعیت رشد آن را بهبود بخشد.

واژه‌های کلیدی: اکسین، جیبرلیک اسید، دودآب، سایتوکینین، فتوسنتز، کاریکینولید

متن کامل [PDF 650 kb]   (888 دریافت)