یکی از مهمترین مشکلات مناطق خشک و نیمه خشک شوری آب و خاک است. صنوبر از گونه‌های بومی ایران است که در مناطق مختلف آب و هوایی گسترش دارند. در برنامه‌های دورگ­گیری بین‌گونه‌ای، انتقال صفت مقاومت به تنش شوری پده و نیز انتقال صفت فرم کیفی خوب تنه و رشد زیاد صنوبر کبوده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بدین منظور در این پژوهش، ارزیابی میزان مقاومت به تنش شوری و رشد چهار کلن صنوبر (Populus alba 58.57 ,Populus alba 44.9 ,Populus euphratica و هیبرید P. euphratica × P. alba 44.9) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و به مدت 3 سال در ایستگاه تحقیقات شوری رودشت اجرا گردید. بدین منظور از درختان پده، کبوده و هیبرید پده در کبوده قلمه گرفته و کاشته شد. ویژگی­های فیزیولوژیک برگ شامل پرولین، قند، کلروفیل a و b، کارتنوئید، پروتئین کل، مقدار پراکسیداز و درصد رطوبت نسبی اندازه‌گیری شد. نتایج ویژگی­های فیزیولوژیکی برگ نشان داد که کلن‌های صنوبر ازنظر صفات پرولین، پراکسیداز، پروتئین کل و درصد رطوبت نسبی دارای اختلاف معنی‌داری بودند در حالیکه صفات کارتنوئید، کلروفیل a و b، کلروفیل کل و نسبت کلروفیل a/b اختلاف معنی‌داری را از نظر آماری نشان ندادند. با این وجود بیشترین مقدار کلروفیل a، b و کلروفیل کل در برگ مربوط به کلن هیبرید و به ترتیب برابر 76/0، 36/0 و 12/1 میلی‌گرم در گرم ماده خشک بدست آمد. ویژگی­های رویشی نهال‌ها شامل درصد زنده‌مانی، قطر، ارتفاع، سطح برگ، ضخامت برگ، سطح ویژه برگ و درصد ماده خشک برگ نیز اندازه‌گیری گردید. نتایج تجزیه واریانس ویژگی­های رویشی کلن­های صنوبر نشان داد که صفات درصد زنده­مانی، قطر و ارتفاع دارای اختلاف معنی­دار در سطح پنج درصد بودند. آزمون مقایسه میانگین‌ها نشان داد که گونه پده با 93 درصد و کلن هیبرید با 85 درصد بیشترین زنده­مانی را در مقایسه با کلن­های کبوده داشته­اند. همچنین گونه پده با رشد قطری 8/3 سانتی­متر و ارتفاع 160 سانتی­متر بیشترین مقدار رشد رویشی را داشته است. در مجموع با توجه به ویژگی­های رویشی و فیزیولوژیکی نهال‌ها، گونه پده و کلن هیبرید را می‌توان در شرایط تنش شوری توصیه کرد. 

واژه‌های کلیدی: شرایط شور، کلن‌های صنوبر، کیفیت آب آبیاری، مقاومت به شوری

متن کامل [PDF 532 kb]   (835 دریافت)