جهش‌زایی درون‌شیشه‌ای، جهت گزینش گیاهان مقاوم به تنش‌ مانند تنش فلزات سنگین بسیار به‌کار برده می‌شود. هدف این مطالعه گزینش کالوس‌های مقاوم به کادمیوم و القای جهش درون‌شیشه‌ای با استفاده از اتیل متان سولفونات، جهت افزایش مقاومت و پالایندگی کالوس درختچه زینتی طاووسی به فلز کادمیوم بود. در آزمایش اول، کالوس‌های انگیزش‌یافته در معرض غلظت‌های مختلف کادمیوم (0، 10، 20 و 40 میلی‌گرم در لیتر) قرار گرفتند. نتایج نشان داد با افزایش غلظت کادمیوم، شاخص‌های رشدی در کالوس شامل حجم کالوس، وزن تر و خشک کالوس، میزان نسبی آب و میزان نسبی رشد کالوس و شاخص تحمل کاهش اما میزان قهوه‌ای شدن کالوس با افزایش غلظت کادمیوم، افزایش یافت. در حضور کادمیوم غلظت متابولیت‌های ثانویه شامل فنل، فلاونوئید و فلاونول کل در مقایسه با شاهد، افزایش پیدا کرد. با افزایش غلظت کادمیوم در محیط کشت، انباشت کادمیوم در کالوس افزایش یافت. بیشترین میزان تجمع کادمیوم، 31/791 میلی‌گرم در کیلوگرم وزن خشک در غلظت 40 میلی‌گرم در لیتر حاصل شد. در آزمایش دوم، کالوس‌ها با اتیل متان سولفونات (EMS)2/0 % به مدت 10 دقیقه تیمار شدند و سپس در محیط کشت صفر و 10 میلی‌گرم در لیتر کادمیوم واکشت شدند. نتایج نشان داد رشد کالوس­های تیمار شده باEMS کاهش یافت ولی فعالیت آنتی‌اکسیدان‌های غیرآنزیمی شامل فنل، فلاونوئید و فلاونول کل نسبت به شاهد افزایش یافت. اعمال EMS نتوانست میزان انباشتگی کادمیوم را در کالوس افزایش دهد ولی شاخص تحمل کالوس طاووسی بهبود داد.

واژه‌های کلیدی: جهش‌زایی، فلز سنگین، کالوس، گیاهان زینتی، گیاه‌پالایی، تجمع

متن کامل [PDF 413 kb]   (552 دریافت)